Beste forumleden, Zoals eerder toegezegd, hierbij wat schetsjes over hoe te bepalen waar de ronding moet komen bij het opzetten en pas snijden van een nieuwe kam. Let op: want vóór hiertoe kan worden overgegaan, dienen eerst de kamvoetjes gesneden te zijn! Een timmerman's potlood laat zich voor dit doel uitstekend in de lengterichting splijten en schaven. een lengte van 15 cm is uitstekend. Zorg in ieder geval dat de punt exact op gelijke hoogte zit als het vlak waar de potlood op ligt. Zo nodig even testen of dat zo is. Indien de punt te hoog ligt, even afschaven of snijden. De uiteindelijke ronding (dus extra mm's erbij t.o.v. de ronding van de toets) dient naar persoonlijke voorkeur te worden ingesteld. De geleverde schets dient enkel en alleen als methode om de ronding van de toets over te brengen naar de kam. De gebruikelijke snaarhoogte ter plekke van het einde van de toets zijn voor de E: 3,5 mm en voor de G-snaar 5 - 5,5 mm. Maar een andere voorkeur kan natuurlijk ook. Hangt ook mede af van het type snaren met de erbij behorende snaarspanning: een darmsnaar G heeft een grotere amplitude dan een G-snaar met stalen kern! Door de schuine stand zal de aangegeven afstanden op de kam iets meer zijn. Begin niet te krap, want eraf halen gaat beter dan eraan toevoegen.
Frits, Een beeld (en wat tekst) vertelt meer dan 1000 woorden. De tip van het “timermans potlood” ga ik zeker proberen. Zelf zat ik te klooien het aftekenen “op”de kam en deed het met een mesje uit de tool voor het snijden van de randinleg. Natuurlijk eerst de voetjes anders zakt de kam en heb je al je meetwerk voor niets gedaan. BTW, heb je al een logo voor F.O. Violins? Wat betreft het “David” schaafje. Het David schaafje is een schaafje dat in de jaren ‘80-’90 behoorlijk populair is geweest en bij amateurs nog steeds is. Het is een aluminium schaafje met en mesje dat eigenlijk een heel dik scheermesje is 0.8mm. Moderne uitvoeringen zijn helaas voor een deel in kunststof uitgevoerd en dus (nog) minder geschikt voor het bewerken van de wat hardere houtsoorten. Remi
Remi, Ik ken deze david-schaafjes nog wel van vroeger; ze werden veel gebruikt in de modelbouw geloof ik. In de vioolbouw zie ik er weinig toepasingen voor. Een gewoon potlood is 7mm, met een scherpe punt krijg je vanaf de toets de ronding op 3,5mm (mooi uitgangspunt voor de E snaar) Aan de kant van de G verhoog je dit punt met het aantal mm dat je de G snaar hoger wilt hebben; je hebt dan twee punten waarop je je sjabloon voor de ronding van de kam kunt leggen. Het voordeel is dat je geen T potlood hoeft af te schaven. Ik deed het vroeger ook volgens de methode "Frits", maar in de alledaagse praktijk is van zo'n potlood altijd de punt af of het is zoek; een grote doos gewone potloden en een electrische puntenslijper bij de hand zorgen voor immer beschikbaar afschrijfmateriaal.
Bert & Remi, Ik denk dat de BB-methode ook uitstekend kan, omdat die nagenoeg hetzelfde is. Bovendien heb je wat meer houvast met een gewoon potlood dan de wat plattere T-potlood, hoewel een T-potlood weer wat gemakkelijker de radius van de toets volgt. En je hoeft hem niet te schaven. Maar, opvallend aan de voorgestelde BB-methode is, dat er slechts twee referentiepunten worden gemarkeerd – de E- en de G-snaar , en dat de ronding van de toets niet wordt overgenomen. BB adviseert om hiervoor een sjabloon te gebruiken en dat verbaast me, omdat de radius van de toets er naar mijn mening wel degelijk toe doet. In mijn “FO-methode” neem ik daarom de gehele ronding over en niet slechts twee punten.
Frits, indien nodig kun je dit met de hand bijwerken (visuele controle en aanstrijken van het besnaarde en gestemde instrument) tussen Radiae (Radii ?) zit meestal niet al te veel verschil.
Heren, heren, Natuurlijk weer een heel mooi onderwerp op ons forum waar wij ons heerlijk in kunnen verdiepen. De stand is 1 – 1. Inmiddels ben ik dus de trotse eigenaar van een T-potlood (1,29 euro) en ga dus proberen de manier van Frits toe te passen, maar aangezien ik nog een groot aantal potloden (HB) op voorraad heb kan ik zonder verdere kosten de methode van BB proberen. Tussenstand 2-1 (qua kosten) voor BB. Mocht Hopf zich ook geroepen voelen mee te proberen dan ben ik bereid het T-potlood te delen met hem. Het potlood is 24 cm lang dus kunnen twee personen er een deel van gebruiken. De kosten zakken er door (de gewone potloden zijn dan dus bijna even duur) dus stellen we de stand terug naar 1-1. Bert, Frits dit is natuurlijk een stukje gekheid. Inmiddels ben ik wel eigenaar van beide potloden en ga beide methoden proberen. Schrik niet, de vorige keer dat ik het probeerde (aftekenen van de ronding van de toets op de kam, deed ik dat met een van de mesjes uit de tool voor het insnijden van de randinleg te gebruiken. Een heel licht lijntje op de kam inkrassen (je ziet het bijna niet) en vervolgens met de sjabloon aan de gang voor de ronding. Voordeel van het zeer scherpe mesje is dat je een bijna onzichtbaar lijntje op de kam krijgt dat zo goed als verdwijnt als je er met je vinger overheen gaat. Nadeel is dat het soms best moeilijk te zien is en als je even te hard drukt snijd je echt in de kam. Dan nog even een excuus van mijn kant. Ik heb het meerdere keren over het schuren van de kam gehad en heb zelfs de firma Despiau (met foto’s) er bij betrokken. Helaas gaat Remi weer eens onderuit,op zijn b*k. Ja, er worden natuurlijk schijf en band schuurmachines ingezet bij de productie van viool, altviool, cello en bas kammen. Het gaat hierbij natuurlijk wel om de grove bewerking van de kammen, het grove voorbereidende werk. Het op maat snijden (let op, “snijden”) dient met de hand te gebeuren. Na het zagen van de plankjes komt het uitzagen van de vorm van de kam, het zagen van het hart en zo en dan het schuren van de kam maar grofweg de ruwe dikte, c.a. 4,5 mm dik aan de kant van de voet (vioolkam). Dus… gaan we de kam vanaf nu steken met een zeer scherpe beitel, sorry Bert/Frits weer een puntje voor jullie. Het geschuurde oppervlak van “mijn” kam was inderdaad dicht gelopen met schuurstof en de gesneden kam die Katharine op mijn viool heeft gezet is open qua hout structuur. En dan maar weer een vraag: Ik zie op sommige sites dat de vioolbouwers de kammen in de zon (bij het raam hangen) om ze uit te harden. Klopt dit of is het een verkoop argument? Ik kan me voorstellen dat de kwaliteit van het hout een rol speelt maar wat zou de invloed van UV op de kam kunnen zijn, of lopen we dan te mierenneuken (sorry voor het woord). Remi
Een kam achter glas in de zon hangen of leggen, heeft niet zo veel zin, omdat glas geen of bijna geen UV-stralen doorlaat. Er is veel meer over te zeggen, maar ik stel voor dat jij hier een apart onderwerp voor opent.
@ Remi: citaat Remi: "BTW, heb je al een logo voor F.O. Violins?" Ja hoor, mijn 'handelsmerk': Of je het een echt logo kunt noemen betwijfel ik, maar dit is in ieder geval mijn kenmerk.
Goed nieuws, al is het een beetje laat nieuws., ik heb via mijn “handelaar” een tweetal kammen kunnen bemachtigen voor 5 euro. Geen onbewerkte kammen maar kammen die reeds voorbewerkt zijn en vermoedelijk van andere instrumenten afkomstig zijn, deels op maat gemaakt. Prachtige kans om deze kammetjes eens goed op maat te maken voor mijn goeiekope chinees. Ik ga zo wie zo met de beitel en schaaf aan de gang en natuurlijk met de babypoeder en een super scherp mesje dat ik al heb. Méthode a la Frits, Bert. Méthode van de echte vioolbouwer. Voor het aftekenen van de ronding van de kam ga ik zowel de Bert als de Frit methode op een kam uitzetten. Kunt u het niet volgen of denkt U waar gaat dit over. Dan even terug duiken in het begin van dit topick Remi
Hey Sunrise, Hartelijk bedankt voor je reactie, De site was bij mij al bekend, maar toch bedankt voor je reactie. Als je dit hele topick eens een beetje doorleest – en dat is best leuk als je van vioolbouw houdt – kun je zien dat het gaat over het correct passend maken van de kam. En dat is niet 1,2,3 gebeurd. Er komt meer bij kijken dan je in eerste instantie denkt. Lees je een stukje terug dan zie je dat ik dacht dat een kam volledig opmaat geschuurd werd en dat de tool voor het opmaat schuren ideaal was. Misschien wordt de tool best regelmatig gebruikt, zij het voor de grove voor bewerking. Het betere en juiste vakwerk gebeurd met een zeer scherp mesje, wat talkpoeder en een beetje speeksel (spuug). De kam van een viool wordt dus niet op maat geschuurd maar op maat gestoken en geschaafd, met zeer scherp gereedschap. Ergens heb ik zelfs een hupstuk gezien waarin de kam geplaatst word en deze eigenlijk klem loopt en waarin je deze (de kam) dus in alle rust op maat kunt schaven / steken. De dikte van de kam (correct me if i’m wrong) wordt pas aangepast als de voetjes van de kam perfect aansluiten op het bovenblad. Ook over het aftekenen van de kromming van de toets op de kam, en het uitzetten van de curve /kromming voor de snaren is hier al eens besproken. Remi
over vlijmscherp gereedschap gesproken: ik snijd de voetjes van de kam met een "bistouri", dat is een chirurgenmesje. Die zijn werkelijk vlijmscherp en snijden echt flinterdunne houtvelletjes van de kamvoetjes. Maar goed oppassen voor de vingers. Gr. Johan
Johan, Ik denk dat je met een chirurgenmes, of ook wel scalpel genoemd, een te groot mesje te pakken hebt. De scalpelhouders die chirurgen gebruiken zijn No.4. Voor het snijden van de kam(voetjes) kan beter een houder No.3 worden gebruikt met een mesje No. 10. De rechte mesjes zijn minder of zelfs geheel ongeschikt voor het passnijden van kamvoetjes, omdat je er steeds te veel hout in een keer mee weg snijdt. Een rond mesje heeft een veel kleiner contactoppervlak waardoor je precies dàt kan wegsnijden wat gewenst is. Houder No. 4 : scalpel No. 26 = recht Houder No. 4: sscalpel No. 24: licht rond Houder No. 3: scalpel No. 10A: recht kort Houder No. 3: scalpel No. 11: recht lang Houder No. 3: scalpel No. 10: kort rond, aanbevolen voor het passnijden van kamvoetjes. De rechte mesjes zijn bijvoorbeeld heel goed te gebruiken voor het bij- en insnijden van het inlegkanaal. Ze hebben een heel spitse punt en daarom ook goed inzetbaar in de kleinste hoekjes.
Dankjewel, Frits, voor de informatie. De ronde mesjes zijn ook heel goed te gebruiken als schraapstaal. Vooral in de kuil (of hoe noem je dat) naast de rand v.d. viool. Groet, Johan
Die 'kuil' naast de rand van de viool, ja daar hebben we geen goed Nederlands woord voor, zodat er niets anders overblijft dan een Germanisme: Hohlkehle. Gebruik je die mesjes als schraapstaal zonder verdere bewerking? Ik bedoel zonder de rand om te zetten? Zal vermoedelijk afbreken door de hardheid van het staal waaruit de mesjes zijn gemaakt. Wanneer je de juiste ronding hebt door de juiste keuze van het type mesje zou dat wel eens heel handig kunnen zijn . Ga ik onthouden!!
Ja Frits, ik gebruik die ronde mesjes zonder verdere bewerking. Zowel voor de "kuil" ("la gorge" in het frans) als voor de krul. En als het mesje bot wordt (maar dat gebeurt niet zo snel) dan neem ik gewoon een nieuw
"Kuil" kennen we hier (NL) niet, is een zelfbedacht woord door Sunrise (alias Johan). Ook al is Hohlkehle een Germanisme, toch wordt het in Nederland door de bouwers gebruikt. Zou in het vervolg dus hohlkehle moeten heten.
