Mini-wasknijpers als hulp voor de bouw van miniatuur-viool #3

Zo vlak voor de Kerstdagen had ik de behoefte om nog eens een miniatuur viooltje te gaan maken. Ik werd eigenlijk op het idee gebracht door de webwinkel van Boon, waar miniatuurviooltjes worden aangeboden. Hoewel de afbeelding zich nauwelijks laat vergroten, is het duidelijk dat het hier om een VSO gaat, geen echt verkleind viooltje. Is ook bedoeld als decoratie zoals staat aangegeven op de site.
Het idee was geboren. Daar komt bij dat ik de mal ergens had liggen want ik had er al eens eerder twee gemaakt. Dus op zoek naar een geschikt stukje afvalhout met een mooie gevlamde rug en beginnen maar. De mal is gebaseerd op de proportionele verkleining van een Stradivari-model. Corpuslengte: 108 mm. Andere maten, zoals de hoogte van de krans, hoogte en dikte lijmrandjes en klosjes, zijn naar eigen inzicht bepaald.
Toen ik aan de lijmrandjes toe was, kwam het goed uit dat in deze tijd veel kaartjes worden verstuurd en ontvangen. Bij ons worden die kaarten dan met een miniatuur wasknijper aan een lint bevestigd. En juist die wasknijpertjes kunnen uitstekend dienst doen als klem voor de lijmrandjes. Ze hebben een verbazingwekkende klemkracht voor hun grootte! (Ze zijn overigens ooit eens gekocht bij Xenos). Ik geef hieronder een paar afbeeldingen van de werkzaamheden:









Mocht u hierdoor zijn uitgedaagd tot het bouwen van een miniatuurtje, gebruik dan in ieder geval die miniatuur wasknijpers van de kerst- en wenskaarten, die kunnen goede diensten bewijzen!


Frits

 

In principe wel! Alles zit er in en aan, echte hoekklosjes, lijmrandjes en zelfs een zangbalkje. Tenminste bij de vorige twee viooltjes en deze gaat ook zoiets worden. Er zit geen kinstukje op, want ik heb nog geen kin gevonden die daar op zou passen.
Het probleem is de snaren. Ik heb in de eerdere miniatuurtjes verschillende diktes nylondraad genomen om nog een beetje spanning te krijgen. Door de korte lengte van de snaren, zit je al heel gauw op de juiste toonhoogte maar met eigenlijk te weinig spanning. Ik schreef eerder 'in principe', want als je hier met een -laten we zeggen - 1/16-vioolstok op probeert te spelen heb je veel te veel haar en een te groot gewicht. Je moet dus heel erg oppassen om de boel niet volledig dóór te drukken. Het beste zou je dan ook een stokje moeten maken in dezelfde verhouding als het viooltje met een stuk of tien(?) haren erop. Maar die heb ik niet.
Hoewel het gevalletje in de cadeauwinkel van Boon wél met een strijkstokje wordt geleverd, is uit de afbeelding niet op te maken hoe het stokje is behaard en óf het wel behaard is. Misschien is het uiterst nep en daar houd ik niet zo van.

Frits

 

Dat van weinig gereedschap nodig hebben, valt nog behoorlijk tegen! Eerst moet een mal worden gemaakt. Nu is dat weliswaar geen gereedschap, maar direct na het hebben van de mal begint het: de klosjes moet je dan maken met een heel kleine ronde beitel (of rond vijltje zou ook nog kunnen, maar ik werk liever met een beitel), dan het buigen van de kransdelen, de lijmrandjes en de knijpertjes om de boel vast te zetten. Daar is toch allemaal nieuw spul voor nodig als je het nog niet hebt. Dan de allerkleinste schaafjes voor het schaven van de welving. De stemsleuteltjes, het snijden van de krul, een heel kleine ebben toets en dan nog kam en staartstuk. In sommige gevallen is het kleinste stuk gereedschap nog te groot en dan moet je improviseren. Dan wordt het meestal een heel klein scalpel mesje.
Wat wel overeind blijft staan in de bewering van Remi is, dat het geen of nauwelijks ruimte inneemt! Je hoeft er geen aparte werkplaats voor in te richten en dat kán dan weer een voordeel zijn. Mocht iemand met een mooi miniatuurtje gestart zijn, dan zou ik graag een paar stadia hier op het forum zien in de vorm van een afbeelding.

Frits

 

Het is een beetje stil geweest rondom de verslaggeving van de bouw van de mini-viool. Ik denk dat een paar foto's van de tussenliggende vorderingen ook wel mag. Ik heb een paar foto’s gemaakt van de vorderingen. Om de juiste proporties te krijgen heb ik ooit eens een krul ontworpen naar eigen inzicht in Powerpoint. Met dat programma kun je zo veel verkleinen als je maar wilt en dat is voor een miniatuurtje wel handig: je begint gewoon te verkleinen, print de zaak uit en meet de lengte van de hals en krul. Uiteraard moet eerst de corpuslengte bekend zijn (108 mm) om de halsmensuur te kunnen berekenen. Maar als de juiste grootte is verkregen, moet je een aantal keren deze grootte (digitaal) kopiëren maar dan verticaal gespiegeld op hetzelfde vel uitprinten. Dan heb je voor beide kanten je model voor de krul. Dan snijd je de bovenkant kaarsrecht af en lijmt die met houtlijm op je halsblokje:




Wanneer de contouren zijn uitgezaagd, kan worden begonnen met de wendingen van de krul. Ik gebruik daar mijn ogen en de kleinste passer voor, om goede symmetrie te krijgen:




Werkzaamheden aan de corpus vorderen inmiddels ook al gestaag. Hier een opname van de vervaardiging van de f-gaten. Het is allemaal vreselijk klein en daardoor uiterst kwetsbaar, het breekt zo maar af:




De zangbalk zit er ook al in:



Volgende keer meer.

 

Ik heb ooit eens zelf inleg gemaakt voor het 1/8-viooltje van mijn kleinzoon. Dat heb ik van papier gemaakt: twee witte strippen in het midden en aan weerszijden een strip met een Edding-pen zwart gemaakt papier. Daarna op elkaar lijmen. Is het uiteindelijk toch niet geworden, omdat het 'pakketje' veel te slap was. Je kunt het niet in het kanaaltje krijgen. Ik heb toen de reguliere inleg gebruikt die wat aan de dikke kant is, maar het valt nauwelijks op.

Bij de twee eerder gemaakte mini's heb ik er een surrogaat inleg op getekend met Oost-Indische inkt. Ziet er wel een beetje slordig uit, al zeg ik het zelf. Deze keer ben ik van plan mijn oude trekpen -die ik nog ergens moet hebben liggen- weer eens te gebruiken en de inleg er op te tekenen, precies zoals dat wordt gedaan aan de Chinese viooltjes. Daar moet ik natuurlijk eerst een soort geleiding aan vast maken en dat zal wel van hout gemaakt moeten worden. Eens kijken of dat beter gaat, maar dat duurt nog even. Eerst de krul en hals.

 

Even weer een up-date om te laten weten wat de stand van zaken is. De corpus is gereed en met de krul was ik al begonnen. Helaas zijn er bij de eerste twee krullen delen afgebroken (zie afbeelding 4). Het is uiterst kwetsbaar, zo blijkt . Dat kun je niet meer stukjes gaan oplijmen: opnieuw beginnen! Op een van de foto's zijn die twee beschadigde krullen wel te zien.
Er moet uiteraard ook een toets op en die moet je zelf maken. Dat begint met zagen en daarna schaven in de juiste vorm:

Afbeelding 1:


Als dat stukje ebben dan zo ongeveer de juiste afmetingen heeft wordt die op de hals gelijmd. Dat is nodig om de juiste stand van de hals t.o.v. de corpus te kunnen bepalen bij het inlaten van de hals:


Afbeelding 2:


Daarna de juiste hoeveelheid hout wegsteken uit het halsblokje voor de juiste stand:


Afbeelding 3:


En als de lijm is uitgehard kunnen de halsvoet en het hieltje netjes worden afgewerkt en ontstaat een viooltje 'in het wit':

Afbeelding 4:

Rechts op de achtergrond de twee 'mislukte' krullen.

Als het lakwerk is voltooid volgt het maken van een staartstuk(je) en stemsleuteltjes. Dan laat ik dat wel weer zien als het zo ver is.

Frits

 

Ja, de kam maak ik van oude gebruikte kammen. Daar zaag ik dan een stukje uit, wat niet meevalt omdat het gereedschap in veel gevallen te grof is voor het fijne werk. Er breekt al heel gauw een stukje af, net zo als dat gaat bij die kleine krullen (zie foto#4 post #15).
Tot nu toe is het me niet gelukt om in de eerste twee miniatuurtjes een stapel te zetten. Ik denk dat ik het ook bij deze in aanbouw zijnde niet ga proberen. Het grootste probleem bij het stapel zetten op deze schaal is, dat je het niet goed kunt zien, ook al kijk je door het gat van de eindpin: je kunt op die afstand niet scherp stellen! Ook al heb je een leesbril met een sterkte van +4 op de neus!

 

Werkzaamheden aan het staartstuk(je):



Het is bijna te klein om nog een beetje te kunnen bewerken. Ooit eens van de tandarts een stukje gereedschap gekregen dat zijn nut nu bewijst: een mini-guts.
Hoe houd je het vast is vaak de grote vraag. En dan moeten er ook nog een stel gaatjes in: voldoende groot voor een 'lus' en voldoende klein om te voorkomen dat de zaak barst. Soms lukt het in één keer!

 

Door veel reparatiewerk heb ik niet veel meer kunnen doen aan het viooltje, maar onlangs heb ik het eindknopje gesneden:



Het is allemaal zo klein, dat ik alleen onder een loep goed kan zien wat ik aan het doen ben. Uiteindelijk zal het ding wel een keer gereed zijn. Ik ga er gestaag mee verder.