Opzoek naar Cuypers en Museum Scheurleer

De vakantie zit er natuurlijk weer op, dus kunnen we ons weer op ons geliefde instrument de viool storten, voor de wat grotere wens natuurlijk de altviool en voor de zwaardere figuren is er natuurlijk de cello (niet te verwarren met chello.nl)

Nog voor mijn vakantie kwam ik op de site van Bartolomé Straatemeier een deel tegen over Theodorus Johannes Cuypers.

Dus werd mijn belangstelling gewekt voor de oud Hollandsche meesters en ben opzoek gegaan.

Op een gegeven moment ben ik er achter gekomen dat een bankier in Den Haag, de heer Scheurleer een enorme collectie violen en zo moet hebben gehad.
De heer Scheurleer had in zijn huis een zolder wat tot een klein museum omgetoverd was.

Maar nu dan mijn vraag:
Wat is er met de collectie van de heer Scheurleer gebeurd, waar is deze gebleven?

Inmiddels weert ik dat er een aantal instrumenten in het gemeente museum zijn en een aantal spullen (instrumenten) naar het Allart Pierson Museum in Amsterdam zijn gegaan.

Volgens de informatie (tot nu toe) moet Theodorus Johannes Cuypers begraven liggen op Eik en Duinen, dat kan dan alleen maar Oud Eik en Duinen zijn.
De beheerders van Oud Eik en Duinen weten echter niets van ene Cuypers (overleden 1808) dus is zijn graf op deze enorme begraafplaats bijna onmogelijk te vinden.
Ja, ja, ja ik weet het, het is een rare hobby of gewoonte om gegevens van oude vioolbouwers op te zoeken laat staan uren over een begraafplaats te struinen, opzoek naar het graf van de Nederlandse Stradivarius.

Natuurlijk ben ik op zoek nar meer informatie over deze vioolbouwer, zoals adressen van zijn atelier, waar is de collectie “Scheurleer” gebleven.

Etcetera, etcetera

Kortom, alle info is welkom


Remi

Update: morgen misschien naar de Kon. Bibliotheek voor meer informatie

 

Remi,

Zover ik weet is de gehele collectie Scheurleer in het Gemeentemuseum terechtgekomen, violen, klavecimbels en andere leuke dingen.
En wat het graf van Cuypers betreft: een graf uit 1808 kan natuurlijk ook geruimd zijn! Tenslotte is zelfs het graf van Stradivari in Cremona ook geruimd, in 1869, bij de sloop van de kerk waarin hij lag begraven met zijn familie; de botten zijn ,met een kruiwagen, tot buiten de stad gebracht en daar in een kuil op een nieuw kerkhof "gedumpt", zullen we maar zeggen. Van de sloop van de kerk zijn nog foto's...

 

Liuwe bedankt voor de reactie.

Ik zou gisteren en vandaag volgens planning, een bezoekje aan de koninklijke biebliotheek brengen, het gemeente archief en zo.

Maar helaas, ik zit op het ogenblik met een behoorlijke griep thuis, nou ja zitten is het niet het is meer hangen.

Planning is dus verschoven naar volgende week

Bedankt

Remi

Oh ja, ook nog een afspraak maken bij het Gemeentemuseum.

 

Ik ben intussen wat meer te weten gekomen over de instrumenten maar wilde eigenlijk wachten met posten tot ik meer informatie had. Maar bij dezen:

Het grootste deel van de collectie van de heer Scheurleer is naar het Gemeentemuseum in Den Haag gegaan. De heer Scheurleer had niet alleen een enorme collectie instrumenten maar ook bladmuziek en zo.
Maar goed, Dirk J. Balfour(t) heeft er in een van zijn boekjes wat over geschreven.

Dirk J. Balfour(t) was niet alleen violist maar ook conservator van het Gemeente museum te Den Haag en is inmiddels opgevolgd door de heer Onno Mensink, de huidige conservator van het Gemeente Museum.

Helaas is het zo dat er een groot aantal instrumenten achter slot en grendel liggen en zelfs (bijna) nooit tentoongesteld worden, laat staan bespeeld worden. Naar mijn mening hoort een instrument bespeeld te worden en niet achter glas te liggen.

Ik ben bezig om in contact te komen met de heer Mensink en te kijken of er een mogelijkheid is om de collectie te bezoeken.

Wat Theodorus Johannes Cuypers betreft, ben ik niet veel verder gekomen en moet nog langs het gemeente archief. In ieder geval ligt hij niet begraven op Oud Eik en Duinen en is daar ook nooit begraven geweest.
Ik hoop via het gemeentearchief en de koninklijke bibliotheek aan meer informatie te komen en laat het dan natuurlijk weten.

Remi

 

Remi,

Het is Dirk Balfoort om precies te zijn. Naast een toonladderboek heeft hij ook wat gepubliceerd over de 'historische' uitvoeringspraktijk. Zoals men die zag in zijn tijd, dan

De enige 'oude' begraafplaats die Den Haag nog kent is, naast de Joodse begraafplaats, 'Ter navolging' aan (eveneens) de Scheveningse weg. Met als bekendste ontslapenen de dames Wolff en Deeken. Rond en in kerken werd in die tijd in Den Haag niet meer begraven.
In het geval dat Cuypers op de 'oude' algemene begraafplaats (ter hoogte van de huidige Bakkerstraat, voorheen het 'Ledig erf') terecht is gekomen, kun je je de moeite van een zoektocht sparen, want die begraafplaats is, uit het hoofd, rond 1830 volledig geruimd in verband met woningbouw. Overigens moet die ruiming niet al te grondig zijn geweest, want nadien is er nog wel eens iets boven de grond gekomen
Maar succes met de zoektocht.

Ronald

 

Hopf bedankt,

Ik ben weer aan het spitten geweest en heb inderdaad meer informatie over het Museum Scheurleer gevonden.
De oude heer Scheurleer woonde aan de Laan van Meerdervoort in Den Haag en was bankier (latere ABN-AMRO).
De woningen/musea van de Familie Scheurleer waren niet aan de Laan van Meerdervoort maar aan de/het Carnegie-plein/laan 10, 12. Waarop het ogenblik de voormalige bioscoop Metropole staat.

Het grootste deel van de collectie van Scheurleer is naar het gemeente museum gegaan en een deel naar een museum in Amsterdam.
De oude Scheurleer had niet alleen instrumenten maar ook een grote hoeveelheid bladmuziek en partituren en dergelijke van componisten weten te verkrijgen/beleggen.
Deze informatie heb ik gevonden via internet op de site van de gemeente Den Haag en het gemeente archief.
Nu nog een bezoek regelen met de conservator van het Gemeente Museum om de collectie (of een deel er van te bezoeken/bezichtigen.

Voor de zoektocht naar T. H. Cuypers moet ik nog even wachten tot vrijdag, dan heb ik weer tijd om langs de begraafplaatsen te gaan.

Hopf, ik denk niet dat zijn graf rond 1930 is gedolven i.v.m. grafrecht en zo. Maar eigenlijk hoop ik er op om zijn graf te vinden.
Het graf van Joseph Vedral (overleden 30 september 2002) is te vinden op de begraafplaats St. Petrus Banden aan de Kerkhoflaan 10 te Den Haag, misschien is ook het graf van Theodorus Cuypers hier te vinden..

Afijn, spitten en nog eens spitten.

Lukt dat niet dan gaan we in de schaarse tijd de Kon. Bieb maar eens lastig vallen.

Remi

 

Remi,

 

Zeurpiet of niet, Hopf.

Met jouw informatie ben ik al een stuk verder gekomen en ga vrijdag als het mee zit naar de royal bieb en het gemeente archief.
Tevens nog eens contact maken met de heer Mensink en...

Je houd heel weinig tijd over.

Maar toch, heel erg bedankt.

Remi


(Dit bericht is door remi bijgewerkt op 14/10/2005 om 22:38 uur)

 

Beste Hopf,

Beste zeurpiet, bedankt voor je raad, bedankt voor je hulp.
Vandaag ben ik op expeditie geweest, werkelijk een expeditie. Als je wat te weten wilt komen kost dat een beetje inspanning, maar je krijgt er ook wat voor terug.

Ik ben vandaag eerst naar de Koninklijke Bibliotheek geweest. En met name naar de afdeling muziek historisch. ’t Is dat ik getrouwd ben en kinderen heb maar anders had ik een slaapzak meegenomen.
Ach als Hagenees lopen we regelmatig te mopperen en brommen (in Den Haag heet het kankeren, de uitdrukking heeft geen betrekking op de dodelijke ziekte maar is een puur Haagse uiting). Dus lopen de Hagenezen regelmatig te…

Maar vandaag in de RoyalBieb viel mijn mondje een heel groot beetje wagenwijd open.
Helaas geen slaapzak meegenomen. Potverdorie wat een hoeveelheid boeken over violen, vioolbouw, viool-dit, viool-dat.
Ik heb mezelf naar buiten moeten dwingen, moeten weggaan, heb als een klein kind voor stellingen gestaan met boeken, boeken en nog eens boeken over mijn geliefde instrument.

Back on topick:
Mijn zoektocht naar informatie over Cuypers en Scheurleer.

Van het Museum Scheurleer weet ik inmiddels dat het grootse deel naar het gemeente museum te Den Haag is gegaan. De oude heer Sheurleer verzamelde niet alleen muziekinstrumenten maar ook blad muziek.
In de KB is dan ook een boek (naslagwerk) met de bladmuziek die de oude heer Scheurleer wist te vergaren (volgens mij in bezit van de KB of het GM.

Een klein Walhalla voor de violist , vioolbouwer, zo gek kun je het niet bedenken, maar de boeken zijn er.
Veel informatie staat gelukkig ook op internet en is te vinden op de site van de gemeente Den Haag.

Volgens dat wat ik tot nu toe gevonden heb is dat de heer Cuypers (Cuijpers) begraven is op het Noorder Kerkhof en dat zijn zoons een winkel hadden aan de Korte Vleerstraat 158.

Volgende week (vrijdag a.s.) weer verder spitten.


Remi

 

Remi,

Bedankt voor het uitgebreide verslag van je zoektocht. En die hebzucht die al die boeken bij de KB opwekken, daar weet ik alles van Als ik lid van het koninklijk huis was ...........
Gelukkig is de toegang tot de KB inmiddels 'gedemocratiseerd'. Ik kan me tenminste nog herinneren dat ik 'ooit' door twee of drie leden 'ter ballotage' moest worden voorgedragen. Er werd nog net niet gevraagd wat ik verdiende of wat mijn vader van beroep was

Het Noorder kerkhof was inderdaad de 'algemene' begraafplaats die ik al noemde en was gelegen tussen de Noordwal en de Bakkerstraat. Eigenlijk was het een armenkerkhof. Maar de meeste mensen in die tijd waren dan ook arm. Daarbij was het veelal niet gebruikelijk voor een begrafenis veel geld uit te geven. Maar dat werd ondervangen door bewoners van een 'buurt' de verplichting op te leggen (door middel van een begrafenispenning) voor een 'fatsoenlijke' begrafenis te zorgen.

Hopf

 

Beste Hopf,

Zo te horen ben je een Hagenees of ik moet het heel erg verkeerd hebben.
Jouw informatie heeft me tot nu toe al enorm geholpen, ’t Noorderkerkhof is inderdaad verdwenen, het verhaal van oud-eik en duinen klopt dus niet.
Ook het adres aan de Korte Vleerstraat klopt niet, daar zat pianofabriek Cuypers.

Mijn hoop is op het ogenblik gevestigd op het gemeente archief (maar daar zijn twee gasflessen naar binnen gevlogen) en op de heer O. Mensink van het Gemeente museum.

Wel is het een rare gewaarwording om met een boek in je handen te staan waarin de gehele collectie bladmuziek vermeldt staat van de oude Scheurleer.
Gek is ook dat ik jaren geleden gewerkt heb in Metropole Tushinski aan het Carnechieplein, in een gebouw dat op de plek staat waar Met museum Scheurleer ooit gestaan heeft.
Foto’s van museum scheurleer staan op de site van de gemeente Den Haag.

Toen ik hier aan begon (voor de lol) wist ik dat er veel tijd in kon gaan zitten, inmiddels is het reeds bevestigd. Uren spitten in boeken, fiches en archieven en maar een heel klein beetje verder gekomen. Naarmate het moeilijker wordt begint het ook leuker te worden om uit te spitten wat er toen gebeurd is. ’t Is net een puzzel.

Oh ja, die begrafenis penning was geloof ik zes gulden.

Ik zou het jammer vinden als het werkelijk zo zou zijn dat de Nederlandse Stradivarius het zelfde lot bezegeld zou zijn als zijn meerdere uit Cremona, maar als het zo is….

Het lijkt mij overigens niet zo dat de familie Cuypers de uitvaart niet zou kunnen betalen, hij was een gerespecteerd vioolbouwer en had (naar mijn mening) een redelijk inkomen dus behoorde niet tot de armlastigen.

Misschien moet ik ook maar eens langs gaan bij de archeologische dienst van de gemeente Den Haag, wie weet kunnen zij me een beetje helpen.

Remi

 

Beste Remi,

Om Couperus te citeren: 'Zo ik iets ben, ben ik een Hagenaar'. Zij het tijdelijk, sinds een kleine dertig jaar, elders woonachtig. Nou ja, Voorburg.

Het lijkt mij overigens niet zo dat de familie Cuypers de uitvaart niet zou kunnen betalen, hij was een gerespecteerd vioolbouwer en had (naar mijn mening) een redelijk inkomen dus behoorde niet tot de armlastigen.
Met enige schroom, want deze website gaat over violen, violisten en vioolbouw. Dus vooraf mijn verontschuldiging en de verzekering dat het de laatste keer is.
Den Haag bestond eeuwenlang uit twee gedeelten, namelijk 'het hof' en het dorp 's-Hage. Niet allen 'sociaal' gescheiden want beide hadden ook een aparte rechtspraak c.q. jurisdictie. Begraven met toeters en bellen, dus ofwel in of rond de kerk dan wel op eigen grond, was iets voor de inwoners van de hofbuurt. 'Gewone' mensen, bemiddeld of niet, werden zo eenvoudig mogelijk begraven. Dat was simpelweg de gewoonte want er bestond niet zoiets als een begrafeniscultuur. En de enkeling die daar toch aan hechtte, werd begraven op Hekenduinen, het latere Oud Eik en Duinen. De enige groep voor wie een uitzondering gold betrof de geëxecuteerden. Na voltrekking vanhet vonnis, werden de lijken vervoerd naar de molen bij de Trekvliet en opnieuw opgehangen en op het rad gelegd. En als na een jaar of zo de resten naar beneden kwamen, werden die ter plaatse begraven. Ze liggen er nog. Overigens gold dit niet voor zeerovers, want daarvan werden de lijken, na te zijn geteerd, vlakbij het strand opgehangen. Ter afschrikking.

Misschien moet ik ook maar eens langs gaan bij de archeologische dienst van de gemeente Den Haag, wie weet kunnen zij me een beetje helpen.
Ik ben bang dat de gemeentelijke archeologische dienst alleen belangstelling heeft voor vioolbouwers van meer dan duizend jaar geleden

Hopf

 

Beste Hopf

Natuurlijk ga ik eerst de musea en Koninklijke Bibliotheek en het Gemeente Archief raadplegen.

Jaren geleden tot de oude driehoekjes werden gesloopt heeft de gemeente onder leiding van de toenmalige stadsarcheoloog de heer Herpel. Tijdens deze opgravingen mochten wij hem helpen om o.a. een groot aantal dingen te redden uit de dragline, als tegenprestatie kregen wij dan op zaterdagmiddag, geschiedenisles en uitleg over dat wat er werd opgegraven.

Helaas is dit alles al weer een jaar of 36 terug en is de heer Herpel overleden.
Aangezien wij toen geholpen hebben is dit tijdens de opgravingen ook geregistreerd, en hoop ik dat als het nodig is ik zo doende een beetje medewerking van de huidige gemeente archeoloog te kunnen krijgen.

Natuurlijk houdt de dienst stadsarcheologie zich ook bezig met de geschiedenis van de oude stad Den Haag


Remi

 

soundboard schreef op 17/10/2005:
Citaat Hopf:
“Ik ben bang dat de gemeentelijke archeologische dienst alleen belangstelling heeft voor vioolbouwers van meer dan duizend jaar geleden”

Ik heb nauwelijks of geen verstand van archeologie, maar een vioolbouwer uit het jaar 1005 of daaromtrent, lijkt me onmogelijk. Een harpenbouwer misschien? In het Oude Testament wordt de harp reeds genoemd, dus zou kunnen naar mijn idee.


Ik dacht: ' kom, na al die dooien kan er wel een grapje af'. Maar ik zal mijn leven beteren

Hopf

 

Geeft niet. Het was ook niet een dijenkletser

Hopf

 

Geen dijenkletser....

Nee hoor, de geschiedenis herhaalt zich. Niks dat de Nederlander een beetje beter en nauwkeuriger omgaat met haar coryfeeën nee hoor. Onze Johannes Theodorus Cuypers is hetzelfde lot begaan als de grootmeester Stradivarius.

Theodorus Johannes Cuypers of te wel de Nederlandse Stradivaruis is geboren op 14 of 15 oktober 1724 ter Dornick bij Emmerich (Duitsland) en is overleden op 09 september 1808 ten gevolgen van het verval van krachten (ouderdom) te Den Haag (’s-Hage).

De zelfde dag is hij begraven op begraafplaats Oud-Eik en Duinen.
Zijn graf is inmiddels “geruimd” en de restanten van de Nederlandse Sradivarius liggen inmiddels in een algemeen graf.

Adressen die bij de zoektocht naar Cuyprers naar voren komen zijn het Achterom, de Gortstraat, en de Spuistraat.
Gewoond schijnt hij aan de Laan Wijk W. 838, waar hij tevens is overleden.

Maar waar was de Laan Wijk W. Daar woonde hij.



Remi

O.k De meeste informatie komt van het Museum Scheurleer (Kon. Bieb) en boekjes van de heer Dirk J. Balfoort 1932.

 

Remi,

Mijn complimenten voor je vasthoudendheid. Maar bij enig nadenken is die 'Laan' mogelijk wel te plaatsen, namelijk 'de Laan' zoals die er nog altijd is. Tussen de Grote Markt en het begin van de Assendelftstraat in. Een toen rustige straat want de (drukke) Jan Hendriksstraat die de Laan kruist, was er toen nog niet.

Hopf