Opzoek naar Cuypers en Museum Scheurleer

En Hopf geeft me weer een aanknopingspunt.

Remi

 

Remi,

Zeker weten doe ik het natuurlijk niet, maar 'de Laan' ligt erg dichtbij de andere straten die je noemt. Overigens hadden zowel de Spuistraat als de Vlamingstraat in die tijd een pure woonfunctie. Dus al die (zelfcensuur) winkels waren er toen nog niet.

De Laan was in die tijd beslist geen straat voor armlastigen. Gelet hierop en het feit dat hij in Eik en Duinen begraven werd, is het niet ondenkbaar dat hij huiseigenaar was. Wellicht is er nog de mogelijkheid bij het kadaster na te trekken welk kavel hij bewoonde. Want van de oorspronkelijke Laan resteert nog maar één pand, namelijk op de hoek van de Korte Beestenmarkt. De rest is ten prooi gevallen aan de sloopwoede van de opeenvolgende vroede vaderen. Of hun (gemeente)architecten, zoals Berlage. Die, terwille van het verkeer, zelfs de Gevangenpoort heeft willen slopen. En verantwoordelijk is voor de 'aanleg' van Hofweg, Grote Marktstraat en Vondelstraat, dwars door bestaande bebouwing heen. En dan hebben we het nog maar niet over het dempen van zo goed als alle grachten. Hoezo, historisch besef?

Hopf

 

Beste Hopf,

Wat de huizen aan de Laan betreft zijn er zo te zien toch nog enkelen overgebleven, niet alleen het pand op de hoek van de Korte beestenmarkt maar aan het begin (kant MCH) staat(n) links nog een pand wat volgens mij nog authentiek is (voorgevel).
Voor de rest kan ik me volledig bij je reply aansluiten, alles maar dan ook alles word gesloopt. En moet plaats maken voor woontorens, flats en dergelijke. Ik vraag me af wat er met het pand van Joseph Vedral gaat gebeuren, ook tegen de vlakte?

’t Is heel raar om door de oude binnenstad te fietsen (op zoek naar) met in je achterhoofd dat het niet meer bestaat, dat een kleine 200 jaar geleden in een van deze straten een van Nederlands grootste vioolbouwers heeft gewoond, gewerkt en geleeft.
Heel raar dat voor een hele stad een vioolbouwer (hoe goed en bekwaam) van geen betekenis is, slechts een enkeling ie zich bijna tweehonderd jaar later de moeite neemt om te kijken wat er nog rest.
Gek dat een Nederlandse grootmeester der vioolbouw het zelfde lot is beschoren als zijn illustere voorbeeld Antonio Stradivari.

Van Oud Eik en Duinen heb ik wat informatie gekregen en men is bereid me verder te helpen.
Op 9 september 1808 is de heer Cuijpers Johannes Theodorus in “zijn” huis aan de Laan overleden ten gevolgen van verval van krachten (ouderdom) 83 jaar en 11 maanden. Die zelfde dag is hij (lijk en geen as-rest) begraven op Oud Eik en Duinen…graf-K83.
Van zijn graf wordt door Dirk J. Balfoort in 1930 nog melding gemaakt in het boekwerkje “De Hollandsche Vioolmakers”.
Zijn graf bestaat helaas niet meer (na 1930 geruimd) en de restanten van zijn stoffelijk overschot zijn overgebracht naar algemeen graf “archie2”.

Voor zover ik heb kunnen achterhalen moet het huis en de zaak van hem zijn geweest. Enkele jaren na zijn overlijden heeft zijn vrouw (Anna Maria Borneman) een stuk land en huis gekocht ter waarde van 1400 rijksguldens (toen een kapitaal). Van de negen (9) kinderen zijn alleen zijn zonen Jean Francois en Johannes Bernardus met de vioolbouw doorgegaan.
Ik heb wel wat kopieën en uitdraaien maar kan ze op het ogenblik niet scannen (en plaatsen).

De Hopfjes kom ik ook nog wel op terug (boekwerkje van Metz).

MVRG

Remi

 

Beste lezers,

Voorlopig is het zo ver dat ik via de begraafplaats Oud Eik en Duinen behoorlik wat medewerking krijg, ik mag een lijstje met vragen omtrent het graf van Cuypers geven en zij zullen kijken wat ze boven water kunnen krijgen. Tevens zal ik nog menig maal een geschiedkundig onderzoekje moeten doen.
Voor zo ver het er nu voorstaat en ik te weten ben gekomen werden er in de periode dat Cuypers leefde niet echt huisnummers genoteerd en gebruikt dus is het behoorlijk moeilijk om de juiste plaats te vinden waar J.Th. Cuypers zijn “fiolen” heeft gemaakt en waar hij heeft gewoond (precieze plaats/plek).
Mede door de grote hoeveelheid nieuwbouw is het zeer lastig.

Scheurleer:
Om een beetje meer op de collectie Scheurleer terug te komen, bijna alles wat instrumenten betreft is naar het Gemeente museum gegaan (Voor zover ik het kan nagaan).
Op het ogenblik ben ik bezig om een bezoek aan te vragen bij het Gemeente Museum.

Gezien het feit dat de collectie behoorlijk groot was moet het zeker de moeite waard zijn deze eens onder ogen te krijgen. Maar helaas zijn er (nog) geen plannen de collectie geheel of gedeeltelijk voor het publiek open te stellen.
Alles blijft, als er niets aan gedaan wordt heeeeel lang achter slot en grendel in de stoffige archieven van het Gemeente Museum liggen.

Mocht ik het voor elkaar krijgen om een mogelijkheid te creëren om de collectie te bezichtigen, dan laat ik het zeker weten.

Remi

 

Beste bezoekers, forum leden,

Het heeft eventjes geduurd voor ik weer kon berichten omtrent de speurtocht naar Cuypers.

Dit keer geen stoffige archieven doorspitten of over een kerkhof dwalen op mijn vrije dag.
Nee, niets van dit alles, de schrijver dezes heeft zich comfortabel terug getrokken met een groot aantal boeken uit, uiteraard de grote bibliotheek.

Het grote spitten, kijken lezen en vergelijken., maar hoofdzakelijk kijken.
Kijken wat er te vinden was over het oude Den Haag.
Boekwerken van Johan Schwencke moesten er aan geloven, nee niet de boeken moesten er aan geloven. Ik moest er aan geloven.

Etsen van Scheurleer en Desguettois en Co. Kijken en lezen hoe de stedelijke grenzen anno 1750 lagen, waar de “stad” ophield en overging in o.a. de Looschduynscheweg en van de kant van Looschduynen de weg naar ’s-Hage, de Haagweg (nu de Oude Haagweg).

Het heeft me een hoop plezier gedaan een kleine reis terug in de tijd te mogen maken, kijkend naar prenten van oud ’s-Hage, terug in de tijd dat Theodorus Johannes Cuypers zijn instrumenten mocht bouwen.

Lekker onderuit, uren lezen en spitten in oud ’s-Hage. Menig boekwerk heb ik doorgeploeterd als mijn schoonvader dit te horen krijgt en met een redelijk nieuw boekwerkje over ’s-Hage aan komt dragen.
“Moet je voorin eens kijken joh, een prent van heel Den Haag (’s-Hage) anno 1765.”

Mijn bek, sorry mond viel open. Binnen in het boek een twee pagina’s grote prent van ‘s_Hage anno 1765, met legenda.
Maar ook prenten van J. Besoet. Het Hofje Van Dam, aan de Juffrouw Idastraat, de Lange Beestenmarkt met “’ ’t Oude Wijfkenhuis, van die Van Dam.
Ook “de Laan” met enkele huizen, waarvan er een van onze Cuypers geweest kan zijn.

Ook de kerk van eik en duinen is gevonden evenals de begraafplaats (R.K.) “In en rond het Westeinde woonden toen veel Rooms-Katholieken. Het terrein (Oud-Eikenduinen) is gelijdelijk uitgebreid naar het noorden met het gevolg, dat in 1891 de begraafplaast Nieuw-Eikenduinen werd aangelegt. Van de Kerk is al ruim twee eeuwen slechts een ruïne over”.

Heel fraai om te zien dat, half verwegen het huidige West einde nog boeren land lag met de weg naar Looschduynen als je aan het begin van de Looschduynscheweg stond en je richting kust ging liep je langs “Bij de Westermolens” (drie of vier stuks).
Weer een avond genoten, en waarschijnlijk weer wat gevonden over het leven van de tijd dat Cuypers leefde, en… bouwde.

Heerlijk had ik weer een avond zitten spitten in oud ’s-Hage, een fles wijn was leeg, ik had branderige ogen, en ’t was half twee.

Buiten het zoeken naar informatie over de oude Cuypers, waar overigens zeer veel schaarse tijd in gaat zitten ben ik bezig snode plannen voor te bereiden.

Snode plannen om de collectie Scheurleer tentoongesteld te krijgen. De collectie is in bezit van het gemeente museum te ’s-Hage. Maar ligt goed opgeborgen, en er zijn GEEN plannen een expositie over de collectie Scheurleer te houden.En daar ben wil ik heel graag verandering in brengen.

Mocht het niet lukken (ik moet het museum nog aanschrijven) dan doe ik zo wie zo een gooi naar de mogelijkheid om de collectie als het gaat particulier te mogen aanschouwen, en… mocht een of meerdere van jullie ook interesse hebben ….

Een goed verstaander……

Remi

 

’t Is al een oud onderwerp en een afspraak met het Gemeente Museum of eigenlijk met de conservator is nog steeds niet gemaakt.

Toch kwam ik bij het opruimen van een lade een toegezonden kopie van Oud Eik en Duinen tegen welke ik helemaal over het hoofd had gezien.
Inschrijving op 9 september 1808, naar wat ik heb kunnen achterhalen op zijn woonadres aan de Laan en veeltijd voor rouwen was er niet, hij is de zelfde dag begraven.
Nu nog even een scannetje plaatsen van de inschrijving van de overledenen op Oud Eik en Duinen en hopen dat ik in de toekomst de kans krijg en neem om een afspraak met Onno Mensink te maken.




Remi

 

Onno gaat meer voor de elektronische instrumenten (Korg) a.k.a. synthesizers en voor de Gamelan dan voor het houten erfgoed geloof ik.




Remi

 

Hallo Remi,

Ik heb nu net bij toeval dit forum ontdekt en heb met veel plezier je topic gelezen omdat ik zelf een Hagenaar ben (geen Hagenees want ben in de keurige A. Paulownastraat opgegroeid) en de trotse bezitter ben van een viool van de beste topic-man. Het is er een uit 1795 die ik ongeveer 20 jaar geleden bij Joseph Vedral heb gekocht. Aangezien ik als zelfstandige word ingehuurd door beroepsorkesten zie ik dus veel verschillende collegae en dus ook veel verschillende violen. Zodoende ken ik dus ook de mensen die ook een Cuypers hebben. Zo heel af en toe komt het zelfs voor dat er 3 mensen met een Cuypers bij de 1e of 2e violen in het orkest zitten... Vind ik altijd een bijzonder idee; de man moest eens weten dat er dik 2 eeuwen na zijn dood 3 van zijn instrumenten in 1 orkest spelen... Wat betreft K83 op Oud Eik en Duinen; bestaat het nou nog of is het geruimd? Wat een leuke speurtocht heb je gehouden. Zelf heb ik dus ook om de hoek bij De Laan gewoond aan de Grote Markt! Ook heb ik altijd zeer dicht in de buurt van het Scheurleer museum gewoond ...blijkt. Ik hoop op nog meer info van jouw puzzeltocht! Succes! Groet Ruben

 

Ruben, Freebowing,

Wat leuk weer een reactie te zien, en dan ook nog van iemand die zich zo gelukkig mag prijzen een Nederlandse Stradivarius te bespelen.

Mijn zoektocht naar Scheurleer is nog niet voltooid, veel van zijn instrumenten (violen) liggen in het Gemeente museum, en zijn te bezichtigen. Je moet er wel een afspraak voor maken.
In mijn zoektocht naar Scheurleer ben ik ook een schilderij van hem tegen gekomen, althans een internet plaatje maar... waar is het origineel?
Gelukkig is het niet verloren gegaan en heeft het Gemeente Museum haar in de collectie opgenomen.



Bij neha.nl is natuurlijk weer meer informatie over "Ome Daan" te vinden.
Het huis van Scheurleer bestaat al jaren niet meer, de bioscoop welke er voor in de plaats is gekomen (Metropole Tuschinski) is inmiddels ook verdwenen, er staat nu een woonhok, sorry flat, service-flat.

Zelf heb ik er nog gewerkt, in Metropole, mooie tijd...

Het is fijn om te horen dat je een Cuypers bespeeld en dat zijn instrumenten nog steeds geliefd zijn.

Helaas gaat niet iedereen goed om met ons erfgoed en is het graf van de Nederlandse Stradivarius gedolven.
Op k83 is een ander graf gekomen en met alle respect voor de overledenen die er nu ligt hebben we het graf van Cuypers prijs gegeven,dit had niet mogen gebeuren.
We weten niet om te gaan met bepaalde historisch belangrijke dingen (sorry als ik het wat knullig omschrijf, maar gevoelens op "papier" zetten is soms moeilijk), we kunnen het blijkbaar niet.

Als Hagenees/Hagenaar fiets, of loop ik regelmatig door de Haagse straatjes, en stel me voor hoe het er toen geweest moet zijn. Lange Beestenmarkt, Lange Lombardstraat, Slijkeinde, Kortevleerstraat, Assendelftstraat, zo'n beetje het gebied waar "hij" toen leefde en werkte. Volgens mij heeft hij ooit aan de lange Lombardstraat gewoond of gewerkt.

Zo te lezen heb je dus in het hart van vioolbouw-stad Den Haag gewoond en woon je nog in ons Haagse.

Oh ja, bijna vergeten...

Welkom op ons forum.


Remi

 

Dag Remi,

Er is een onverbeterlijk romanticus aan je verloren gegaan
Eerst dat geschudde graf. Cuypers was kennelijk niet beroemd genoeg in zijn tijd om wat 'meer' voor hem te doen dan de man gewoon onder de grond te stoppen. En ook zijn familie had het geld voor een familiegraf er kennelijk niet voor over. Overigens is hij de enige niet. Van Oldenbarneveldt is na zijn onthoofding twee keer heimelijk opgegraven (na de eerste keer was hij herbegraven) en niemand is er ooit achtergekomen waar het lijk uiteindelijk is beland. En Baruch de Espinoza (Spinoza) heeft dan wel een pontificale grafsteen naast de Nieuwe Kerk aan het Spui (wegens de ban mocht hij niet op de Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg worden begraven), maar het graf zelf is leeg. Dus waar de stoffelijke resten van de schrijver van de Ethica zijn gebleven ...........................
Het heeft Spinoza sowieso niet meegezeten. Het laatste deel van zijn leven woonde hij in Den Haag aan de Paviljoensgracht. Een bekende Duitse Spinozakenner wilde van dat huis een Spinozamuseum maken. We hebben het over de jaren twintig van de vorige eeuw. Maar dat huis was toendertijd in gebruik als café en, vooral, bordeel. Het heeft de goede man een rib uit zijn lijf gekost die boel over te nemen, waarna het is gerestaureerd en veranderd in een museum. Dat vervolgens door andere Duitse 'Kenner und Liebhaber' in de periode 1940-1945 weer is leeggehaald. De onvervangbare boeken zijn in iedere geval nooit meer teruggekomen.

Ik ken het verschijnsel van 'wandelen door een stad van een paar eeuwen geleden', maar al te goed. Ik heb er namelijk ook zelf last van. Maar Cuypers zou zijn eigen stad niet meer terugkennen. De opeenvolgende vroede vaderen van Den Haag hebben namelijk twee dingen gemeen gehad. Ten eerste het ontbreken van ieder historisch benul en voorts een overdreven aandacht voor het verkeer. Cuypers zou dus nooit van de Jan Hendrikstraat rechtstreeks naar de Prinsengracht hebben kunnen lopen, want daar stonden toen nog grachtenpanden. De Prinsengracht was op dat moment namelijk nog een 'echte' gracht. En wat hem ook bespaard is gebleven is de doorbraak van de Grote Marktstraat in de jaren twintig dwars door de bestaande bebouwing heen. Ik heb er nog een luchtfoto uit die tijd van. Of er een bombardement heeft plaatsgevonden.
Verantwoordelijk voor dit fraais was de Haagse stadsarchitect Berlage. Want naast een gebouw waarvoor we hem eeuwig dankbaar moeten zijn, namelijk het Gemeentemuseum (dat hij zelf overigens niet meer heeft mogen meemaken), was hij ook de bedenker van de doorbraak van de Vondelstraat, eveneens dwars door de bestaande bebouwing heen, en de bijna-sloop van de Gevangenpoort. Vanwege het verkeer :/

Ik kom overigens nog terug op de (violen uit de) Scheurleercollectie. Maar dat is, naar moet worden gevreesd, een treurig verhaal.

Hopf

 

Ik heb mij inderdaad zelf al vaak afgevraagd waarom men in Den Haag in hemelsnaam alles maar moet laten wegrotten en vervolgens slopen omdat het er niet meer uitziet en omdat het zoveel geld kost om te renoveren... treurig! Ben benieuwd naar verder onderzoek naar De Scheurleerviolen. Helaas zal ik mijn Cuypersviool moeten gaan verkopen omdat ik na een operatie aan mijn rechterhand een viool nodig heb die extreem licht speelt en aanspreekt. Heel erg jammer maar helaas...

 

Ik heb een poging gedaan om die Scheurleer-violen te zien in het Haags Gemeentemuseum maar die poging is in de voorbereiding gestrand...
Het blijkt dat ze alleen maar op dinsdag te bewonderen zijn... en helaas niet op een andere dag.

 

Freebowing,

Een erg treurig verhaal. Ik neem aan dat je die mogelijkheid al grondig onderzocht hebt, maar is er niet een specifieke therapie die je in staat stelt toch op de viool van Cuypers te blijven spelen? Ik meen dat er in Den Haag een ziekenhuis is met een specialisatie waar het gaat om 'beroepsklachten' van musici en dansers. Wellicht bestaat daar de kennis die uitzicht kan bieden op een bevredigender oplossing.

Hopf

 

Koffienee1,

Spijtig, maar aan de andere kant ligt de oplossing voor de hand: ik heb geen idee waar je woont, maar ga gewoon op DINSDAG eens naar Den Haag. En na afloop naar het dichtbij gelegen Scheveningen: de inmiddels lelijkste badplaats van de Noordzeekust. Of een (ander) sociologisch uitstapje naar de eveneens dichtbijzijnde Frederik Hendriklaan. Ten einde kennis te maken met het fenomeen 'Haagse Kakker'. Helaas geen bedreigde diersoort

Hopf

 

Ik woon in Noord Holland boven het IJ, en bij wijze van grote uitzondering hoop ik aan 't end van de week in Den Haag te zijn.

 

Natuurlijk heeft het weer even geduurd en ben ik weer bezig met mijn speurtocht.
Dit keer de heer D.F. Scheurleer. Het graf van Cuypers is al jaren geleden geruimd, de zoektocht is gestopt op oud Eik en Duinen.

Iemand die we zeker niet mogen vergeten is de oud bankier, de verzamelaar de ...

Daniel Francoise Scheurleer, een steenrijke bankier met en passie voor muziek, volgens mij nog een beetje berooid gestorven. De man heeft echter zoals ik al eerder schreef een prachtige verzameling muziekinstrumenten verzameld en voor ons achter gelaten. Heden ten dage te bewonderen in het Haags Gemeente Museum, maar wel op afspraak.

Foto's, verhalen, geschiedschrijving een pracht van een portret wat van hem is overgebleven, in handen van de RABO bank als ik het goed heb, en voor mij toch een leegte, voor mij een ontbrekend deel, een deel dat voor mij het verhaal, de historie Scheurleer compleet moet maken, niet mag ontbreken.

Natuurlijk ging ik weer op zoek en eindigde dit keer dichter bij huis dan verwacht, veel dichter bij huis.
Op amper 400 meter van ons huisje bevind zich het graf van de heer Scheurleer. Na een relatief korte zoektocht op internet kon ik mijn ogen niet geloven. Volgens de gegevens moest de heer Scheurleer, Daniel Francois begraven liggen op de Scheveningse begraafplaats "Ter Navolging" op de hoek van de Scheveningseweg, de Hoge Prins Willemstraat en de Duinstraat, schuin tegenover het Appeltheater.
Natuurlijk kon ik het niet laten, om even langs te gaan, mijn fiets achter de muur en het pad op naar boven, naar de begraafplaats.
Ondanks dat ik bijna 30 jaar op Scheveningen woon was ik hier nog nooit geweest.
Toch een beetje zenuwachtig in afwachting van het gene ik zou aantreffen. Eenmaal boven langs de graven aan de muur het hek door naar de binnenplaats.
Voor mij... zo dichtbij, een serene plaats van rust, achter mij, gewoon huizen, kinderen die lachen en plezier maken en de achtergevel van de apotheek aan de Prins Willemstraat, de Prins Wilemstraat 39 waar ooit het pand van de bank van... Scheurleer gevestigd was voor mij de stilte, de rust van een begraafplaats.
Het is hier klein, heel klein, de graven liggen niet netjes omperkt met een eigen stukje grond, nee het ligt hier hutje bij mutje of te wel graf tegen graf, je moet gewoonweg over de graven lopen om de hele begraafplaats te bezoeken. Natuurlijk laveer ik met veel respect langs de graven. Scheurleer, Scheurleer en weer Scheurleer. Meerdere graven dragen de naam van de ooit zo vermogend bankier, zo ook de naam Lansingh Scheurleer tot mijn oog valt op het graf van de man, de man die ons zo veel heeft nagelaten, zo veel van zijn geld heeft geïnvesteerd in een enorme verzameling muziekinstrumenten.
Aan mijn voeten lig het graf van Daniel Francoise Scheurleer een eenvoudig graf, niets bijzonders maar het is er. Het is niet geruimd, een heel simpel graf van een man, een bankier welke zijn vermogen heeft geïnvesteerd in een collectie die ongekend is. Helaas achter slot en grendel bij het Gemeente Museum van Den Haag.

Eenmaal thuis raadpleeg ik nog even het archief van de gemeente Den Haag en ja hoor het is van de ouwe Scheurleer, het museum er achter, het Metropole Tuschinski dat er moest komen en de walgelijke woonbunker welke er nu staat.

Tevreden kan ik de dag afsluiten met voorlopig nog een kleine wens. Een wens om de collectie (violen) in een tentoonstelling te krijgen, een tentoonstelling. Laten we zeggen de tentoonstelling "Scheurleer xx jaar later".
De man verdient het, de collectie is groot genoeg en ik denk dat ook internationaal er best wat aandacht voor gemaakt mag worden. Het is en unieke collectie, werkelijk fenomenaal, en dan niet alleen de strijkinstrumenten, meneer verzamelde meer, veel meer.

Ik ga niet beloven dat het me gaat lukken maar ga het wel proberen, eventueel met jullie hulp.

Remi

Toch een paar foto's, ik kan het niet laten..










en uiteindelijk zijn graf

 

Mooie aanvulling!

Weet jij welke instrumenten hij in zijn bezit had en dus nu van het museum zijn? Ik bedoel welke makers.

 

Chrish,

't waren er heel wat,

de strijkerts:
Naambouwer toegevoegd aan collectie foto nummers
Pieter Rombouts 1933 008-013
Willem van der Sijde 1933 014-016
Pieter Rombouts 1933 017-019
Johannes Theodorus Cuypers 1933 020-023
Jan Bouwmeester 1933 024-026
Jean Baptiste Lefebvre 1933 027-029
Johannes Franciscus Cuypers 1933 030-032
Hendrik Jacobs 1933 033-035
Johannes Theodorus Cuypers 1933 036-038
Johanne Bernardus Cuypers 1938 039-041
Johannes Theodorus Cuypers 1939 042-044
Johannes Theodorus Cuypers 1942 045-047
Hendrik Jacobs 1942 048-050
Joseph Hyman 1943 051-053
Hendrik Jacobs 1948 054-056
Jan Lamgejus (Amsterdam) 1948 057-059
Willem van der Sijde 1949 060-062
Gijsbert Verbeek 1950 063-065
Hendrik Jacobs 1952 066-069
Jean Baptiste Lefebvre 1954 070-072
Pieter Rombouts 1958 073-075
Hendrik Jacobs 1962 076-078
Hendrik Jacobs 1962 079-081
Pieter Rombouts 1962 082-084
Willem van der Sijde 1962 085-087

en nog een hele hoop meer

Remi

 

Die wil ik ook wel in mijn collectie