goedendag, als ik op internet kijk, staan of zijn er veel strijkstokken, vaak met naam van de maker, maar ook merkloos. hoe en wanneer mag een strijkstokkenmaker er drie sterren in plaatsen?? aan welke voorwaarden moet je hier voldoen? zijn er duidelijke richtlijnen voor/of afspraken? ben weer zeer geïnteresseerd wacht wel af.
Sterren mag iedereen zoveel als hij wil op een stok plaatsen; daarvoor zijn bij mijn weten geen vastgelegde criteria zoals bij Michelinsterren voor restaurants. Binnen de productie van een atelier worden sterren wel gebruikt als Interne kwaliteitsaanduidingen; een stok uit het Paesold Atelier bijvoorbeeld kan geen, een of meer sterren hebben, maar twee sterren uit het Paesold atelier betekenen niet persé precies hetzelfde als twee sterren uit het Dörfler-atelier en al helemaal niet hetzelfde als de drie sterren op de goedkope maar voor hun prijs buitengewoon goed presterende carbonstokken van Carbondix. Er zijn tegenwoordig nogal wat vals gestempelde stokken in omloop. Het is niet verstandig om zonder kennis van zaken vooral op stempels en sterren af te gaan; wie een goede stok zoekt moet daar tijd voor uittrekken en eindeloos blijven vergelijken. Vioolbouwers en stokkenmakers hebben hun best gedaan een mooie collectie in allerlei prijsklassen op te bouwen, zodat je voor een goede stok bent aangewezen op hun expertise.
Misschien is het ook mogelijk zelf de kwaliteit van de strijkstok te kunnen beoordelen. Dan word je iets onafhankelijker van een leverancier doordat je zelf kennis opbouwt. Ik heb een strijkstok (goedkope) gekocht, en later zelf behaard, maar volgens mij buigt het hout te veel. Zijn daar regels c.q. meetapparaten voor?
Er zijn mij geen meetapparaten bekend, maar wanneer je zelf al voelt dat een stok te slap is, is dat het begin van expertise.
Beste Betinais, Probeer verschillende stokken van verschillende aanbieders en ga af op je eigen oordeel, maar ook op de meningen en expertise van verschillende experts. Ik denk dat als je zelf probeert aan te voelen door te vergelijken wat voor jou een prettige stok is en je combineert dat met de informatie die je van verschillende experts krijgt, je een veel beter beeld hebt wat voor jou een mooie stok is dan dat je afgaat op sterren. Reagerende op de post van Pietvankempen zou ik willen aanraden dat als je relatief onbekend bent in de strijkstokken wereld dat je speelklare stokken uitprobeerd en uiteindelijk aanschaft. Ik denk dat het voor iemand die relatief onbekend is al helemaal moeilijk is om een stok aan te schaffen die niet of niet voldoende behaard is.
Helemaal mee eens. Een strijkstok moet je aanschaffen samen met een expert op dat terrein. Dat kan je leraar zijn, maar ook iemand anders. Ga met hem of haar naar de vioolbouwer en probeer daar een aantal strijkstokken uit in je prijsklasse en van het gewicht van je voorkeur. Kies hieruit drie stokken en speel hiermee thuis, bij je leraar en wellicht op het podium. Bepaal dan je definitieve keuze.
Hierbij mijn eigen systeem om de stijfheid van een strijkstok te meten. Ik kan ook een tekening sturen van mijn eenvoudig meetapparaat! Zowat 45 jr geleden had ik een paar nieuwe strijkstokken nodig voor m’n kinderen. Hun oude strijkstokken waren “te slap”! Iedereen klaagt meestal over te “slappe bogen”! In de winkels verkocht men alle soorten houten strijkstokken aan alle mogelijke prijzen! Ik dacht dat er technische aangaven bestonden over de “boogstijfheid” Daarover wist men niets! Men moest veronderstellen dat een “dure boog de beste was”! Daardoor maakte een klein eenvoudig meetapparaat om de stijfheid te meten. De boog wordt op twee steunpunten gelegd (600mm tussen- afstand) waarvan een steunpunt zo dicht mogelijk bij de punt) met in ’t midden belasting met een kracht van ca 3N (een gewichtje van 300gr) De doorbuiging f tegenover de nulstand in mm wordt gemeten. Hieruit de boogstijfheid BS in N/mm : BS = 3N/fmm Hiermee wist ik welke boog beter was (een stijvere) dan een andere, en kon ik een kwaleits-prijsvergelijk maken! Later deed ik metingen op honderden bogen, van amateurs tot solisten en van verschillende bogenbouwers Een oude violist-kameraad uit Gent heeft een verzameling van ca 200 violen + ca 300 strijkstokken!! Ik heb hem een meetapparaat gegeven waardoor hij zijn strijkstokken kon klasseren volgens stijfheid! Uit verschillende metingen op houten strijkbogen maakte ik volgend vergelijk: slecht: ca 1,2 N/mm goed : ca 1,4 ,, zeer goed: ca 1,6 à 1,8 ,, (profibogen) excellent: ca 2 ,, ,, ,, Vraag: waarom de strijkstok belasten met 3N en niet meer? Antwoord: Met 3N kan ik een mooi verschil aflezen en profi’s zien niet graag grote gewichten op hun boog om te meten! Theoretisch is de doorbuiging lineair met de belasting! Slotbemerking: de meting geeft een indicatie over de stijfheid van een boog in ’t midden belast! In werkelijkheid is de buiging van een gespannen boog komplexer. Er is een moment aan de boogpunt en een drukkracht in de lengte van de boogstok! Niettemin geeft de meting een goed idee wat beter of slechter is! De duurzaamheid en veroudering van een boog is ook nog een vraag! Toen de carbonbogen opkwamen mat ik volgende stijfheden: Coda : 1,4 N/mm (tijdens een demonstratie met veel bogen in de muziekakademie in Roeselare 2008 prijs 350 € Gougi (Frankrijk): merk: CARBON * BRUCK (2003) 1,5 N/mm ( na 7 jaar gebruik ) prijs 100€ merk: HIMA carbonMaster (Chinees ) (2009) 1,2 N/mm prijs ca 70 € Ik denk dat de Chinezen nu maar juist genoeg (dure) carbonvezel gebruiken opdat de stijfheid van de carbonbogen dezelfde zou zijn als hun “door de weekse” houten bogen! Per merk heb ik maar 1 à 2 bogen per soort kunnen meten! De afwerking, het gewicht en eventule bouwfouten heb ik niet genoteerd! De carbonboog heeft nog het voordeel dat de punt niet kan splijten als men hem laat vallen (kinderen!!) Het nadeel is dat het haar er in “geplakt werd” en veel werk vraagt om opnieuw te verharen! Ik ken een concertmeester- solist van een gerenommeerd Nederlands symfonisch orkest die met “carbon” speelt! Zijn er forumbezoekers die info hebben over andere methoden ivm het meten van de stijfheid van strijkstokken? Franz
@Franz, Het is op zich een zeer bewonderenswaardige gedachte de kwaliteit van strijkstokken te willen kwantificeren. Echter, de methode die u beschrijft roept bij mij wat vraagtekens op. Het kan evenwel best zijn, dat in uw beschrijving niet alle details zijn vermeld. Maar dat verneem ik dan graag van u. Laten we eens aannemen, dat de meting prima is uit te voeren (later meer daarover), dan kun je dus stokken hebben die ‘zeer goed’ zijn (stokconstante: 1,6 N/mm) of slecht: stokconstante = 1,2 N/mm. Maar spelen die stokken dan ook beter, want als een stok een goede stijfheid bezit, wil dat nog niet direct zeggen dat die stok ook lekker speelt. Het zwaartepunt wordt namelijk niet in de meting betrokken, evenals het gewicht. Ten tweede komt uw methode neer op het meten van een uitwijking onder een kracht van 300 g (3 N) die niet meer bedraagt dan minimaal 1,88 mm (‘zeer goed’) tot 2,5 mm bij de slechte stokken. Het verschil tussen 'zeer goed' en 'slecht', bedraagt maar 0,7 mm!! Wanneer deze uitwijking wordt gemeten in millimeters is de meetfout dermate groot (50% of meer) dat de resultaten niet meer significant zijn. Dat kan een stuk verbeterd worden door een meetklok toe te passen die de uitwijking dan aangeeft in 0,001 mm nauwkeurig. Maar in dat geval zou ik de uitwijking toch niet meer uitdrukken in millimeters maar in microns met daarbij de relatieve of absolute meetfout. Tenslotte nog een opmerking: waarom slechts een kracht van 3 N op de stok in plaats van wat meer, dat zou de nauwkeurigheid alleen maar doen toenemen! Verder zou ik de precisie ook wel willen weten, waarmee ik bedoel wat de resultaten zijn wanneer aan dezelfde stok op verschillende dagen de meting herhaald wordt. Dan dus niet alleen de meting opnieuw uitlezen, maar de stok opnieuw inspannen, het gewicht erop laten werken en daarna de uitwijking aflezen. Dat laatste geeft ons dan informatie over de juistheid, deviatie en betrouwbaarheid van de methode, want meetresultaten produceren is niet zo moeilijk. Frits
Beste Frits, Mijn meetsysteem is een eigen simpel systeem waarmee ik gewoonweg meet of de stijfheid van een boog "goed" is, of hij niet te slap is! Mijn meetklok is tot op 0,1mm Een juistere meetklok zal meer cijfers na de komma geven maar de procentuele grootteorde van de verschillen zal weinig varieren! Zoals ik al schreef is het bij profi's moeilijk om een zwaarder gewicht te nemen, ze kijken nu al sip als ik een snelle meting maak met 0,3 kg op hun gewoon goed ontspannen boog! Het mag niet veel tijd in beslag nemen! "Lekker spelen" is een subjectief begrip! Het is iets zoals "mijn vrouw is de beste"! (en dat zal wel zo zijn !!) Eigenlijk zocht ik via het Strijkersforum (een formidabel goed initiatief!) kontakt men iemand die ook al een soort meetsysteem voor strijkstokken uitgeprobeerd heeft! Strijkstokken zijn meetbaar; dat is het uitgangspunt! Ik kan ook mijn meetopstelling hier bijvoegen indien gewenst, iedereen kan het nabouwen! "meten is weten" Franz
Beste Franz, Ik bedoelde met de uitspraak of een stok lekker speelt, dat je nóg zo veel metingen aan een stok kunt doen als je maar wilt, uiteindelijk gaat het erom of de stok je dat biedt wat je wilt dat hij moet kunnen. Omdat 'lekker' een louter subjectief begrip is, zal de keuze niet genomen worden aan de hand van de meetresultaten. Een strijkstok kiezen is een persoonlijke zaak waarvoor je de stok in de handen moet hebben en er gedurende een aantal dagen (of langer) mee moet spelen. Dan kan het best zijn dat een stok gekozen wordt die volgens de meetresultaten in de categorie 'zeer slecht' valt, maar juist door de speler als 'uitstekend' wordt beoordeeld. Meten is wel weten, alleen dient de vraag zich op: wat wéét je dan? Alleen een indicatie over de weerstand tegen doorbuigen van de stok, die dan wordt geïnterpreteerd als zijnde stijfheid. En die stijfheid wordt dan weer gekoppeld aan goed of slecht want, een slappe stok is slecht en een hele stevige is goed. Dat lijkt me wat al te simpel. Zou je een stok kunnen kiezen op basis van meetresultaten, dan hoeft men niet meer naar de winkel (vioolbouwer) en kan de stok zo vanachter de computer besteld worden. Dat laatste is niet het geval en zal ook nooit het geval worden. Ik ben benieuwd naar de meetopstelling, dus indien mogelijk: graag plaatsen! Frits
Ik heb via e-mail van Franz een aantal berichten ontvangen met zelfs een schema hoe de meetopstelling eruit ziet. Het blijkt inderdaad dat bij de meting een zogenoemde meetklok is opgesteld, waardoor een uitwijking van 0,7 mm gemeten kan worden. Het aantal omwentelingen van de wijzer is afhankelijk van de meetnauwkeurigheid van de meetklok. Echter, het gaat bij metingen natuurlijk om verschillen die niet vallen binnen de standaard deviatie, anders zijn de resultaten van verschillende stokken niet significant -zoals dat in de statistiek heet- en dan heb je er niets aan en mag je er geen conclusies aan verbinden. Ik heb de opstelling zoals Franz die mij mailde bekeken en heb er wat kritische kanttekeningen bij, maar het probleem wat ik ermee heb is dat Franz kennelijk zijn opstelling en meetmethode niet openbaar op dit forum wil introduceren noch openbaar wil onderwerpen aan kritiek. Zonder zijn toestemming wil ik ook niet ‘zomaar’ de gegevens hier plaatsen. Dat is jammer want dit zou toch aardig passen in het opgestarte onderwerp waar het gaat over de kwantitatieve meting van wat een goede of slechte strijkstok zou zijn! Wat mogelijk ook nog kan spelen is dat Franz niet weet hoe hij hier een afbeelding van de opstelling moet plaatsen. Anders gezegd: Franz, zou je de meetopstelling willen plaatsen? Of als je niet weet hoe dat zou moeten, vind je het goed wanneer ik die dan plaats? Dan kunnen we hier eens over van gedachten wisselen. Frits
Na meer dan een maand wachten nog steeds geen reactie van Franz op dit forum, maar wel weer een email. Het aangesneden onderwerp moet Franz zelf maar opstarten, dat ga ik niet vanuit de email doen. Frits
Er zijn mij in de afgelopen maanden een aantal e-mails gestuurd die betrekking hebben op het meten van de stijfheid van een strijkstok. Het gaat over een eerder geopperde opstelling c.q. ‘meetsysteem', wat door Franz wordt gehanteerd. Een van de laatste e-mails was de toestemming -of min of meer het verzoek- van Franz aan mij, om de bijbehorende plaatjes en tekst op dit forum te willen plaatsen. Dat doe ik graag zodat de conversatie niet beperkt blijft tot het wisselen van e-mails. Ik nodig een ieder hierbij uit zijn of haar commentaar te leveren. Frits (mede namens Franz) Opm.: Ik heb de volledige naam van Franz achterwege gelaten uit privacy overwegingen!
Onderstaand nog een ingezonden reactie van Franz, die hiermee een mogelijkheid biedt om eens te testen wat het effect is van een verbeterde stijfheid van een slechte stok: Ik heb de proef zelf nog niet uitgevoerd (ik heb alleen maar goede stokken! ), maar iemand die denkt dat hij te doen heeft met een slecht exemplaar zou dit eens kunnen proberen. Frits (namens Franz)
Van de week mn rekening van jaren terug uit de kast gehaald van mn altviool en toebehoren. Zag dat ik voor de strijkstok 1.500,- euro heb betaald. Een Paesold met zilver (dat het zilver is zie ik aan de typeaanduiding van mn stok op de site van Paesold). Met de kennis die ik nu heb zou ik het niet meer doen. Hecht helemaal niet aan zilver. Dat extra geld zou ik liever in de stok steken ipv in zilver. Bovendien zou ik voor dat bedrag allemaal stokken willen uitproberen, ook oude. Weet nog wel dat ik diverse instrumenten aan het uitproberen was en op een gegeven moment uit een doos een andere strijkstok pakte. Dat was zo'n groot verschil dat ik zei: deze stok wordt het sowieso.
