Valt ‘alles’ aan een viool te tunen?

Maar de vraag blijft is alles aan een viool (instrument) te tunen.

Tunen is voor mij afstemmen/fijn afstemmen:

Als ik buxushouten stelsleutels op mijn viooltje zet verbetert dat de klank, nee.
Als ik een ander staartstuk –langer, korter, zwaar (ebben) of licht (carbon) op mijn instrument plaats heeft het invloed op de klank.
Het hout van de kam, de kwaliteit van het hout, de dikte en zo hebben invloed op de klank even als de soort snaren, darm, kunststof en zo hebben invloed. Dikte van de snaar en zo beïnvloeden de bespeelbaarheid dus ook de klank.
Natuurlijk kun je de snaar of met aluminium omwikkelen of met zilver, eventueel met een prachtige goud coating.
Wel raar hoor b.v. een aluminium omwikkeling met b.v. een goud coating, een goedkoop metaal met een zeer dure coating.
Een zeer exclusieve darmsnaar met een laagje aluminium, zilver, titanium of wat dan ook.

Mongools paarde haar, uitsluitend van een achtjarige hengst, welke vrij op de mongoolse hoogvlaktes heeft mogen leven, geknipt/geschoren (voor of na de slacht) welke slechts in de vroege lente mag plaats vinden (lokale tijd)

Hars, welke uitsluitend gewonnen mag worden in de maanden september en oktober, gewonnen uit de Buxus Localus groeiend op een hoogte van 3500 tot 3572 meter boven N.A.P. Uitsluitend gewonnen door het maken van een boorgat op een hoogte van 82 cm van de kale grond. Gereinigd door bezinking (na verdunning) op natuurlijke wijze, bla bla, bla.

Voor een deel natuurlijk pure lariekoek wat ik hierboven schrijf, helaas voor een deel ook pure realiteit..

Hoever moet je gaan in het werkelijk tunen van een instrument?
· De G snaar van Priastro, kunststof met aluminium omwikkeld (mooie vol in de lage registers, de D juist weer een “Dolce” snaar van “Copacabana”, de A snaar natuurlijk een perlon kern met een omwikkeling van titanium, gemaakt door Savarez-Corelli, de Crystal, nylonkern.
· En natuurlijk de E uit het zuiverste chroomstal van Corus. ’t Kost wat mar dan heb je ook wat..
· De toets…
Zelf geloof ik dat een aantal onderdelen zeer zeker van invloed zijn op de klank en klankproductie.
Maar de vraag blijft, hoe ver moet je gaan?


Remi

 

Beste Frits,

Het duurde even maar hierbij dan toch mijn reactie, tja soms heb je ter druk.

In mijn vorige post heb ik behoorlijk de draak lopen steken met betrekking tot het tunen en behoorlijk lopen overdrijven over bepaalde (onzin) details.

Maar in hoeverre hebben b.v. Buxus houten stemsleutels invloed op de klank. Ja je reactie op het staartstuk, daar kan ik me voor de volle 100% in vinden. Ook hebben we het al eens gehad over de invloed van de toets (een behoorlijk groot onderdeel).

Laten we eerlijk zijn dat de invloed van het hout van de kam, de hardheid voor een groot deel bijdraagt aan de klank van het instrument, dat b.v. een klankverandering optreed bij een bepaald soort/merk snaren. Een instrument in het algemeen gebaat kan zijn bij een bepaalt soort snaar. Zelf heb ik de ervaring met het wisselen van de E-snaar van Tomastik (omwonden) naar volstaal er een enorm klank en speel verschil ontstond, moeilijker werd het toen ik van een relatief goedkope snaar naar een veel duurdere snaar ging. Beide volstaal, de een (achteraf) moeilijk aanspreekbaar maar heel briljant en helder, de ander heel goed aanspreekbaar maar eigenlijk te lief, niet mat of zo maar ondanks de (zogezegde betere snaar) minder sprekend, minder… helder.
Natuurlijk zal het bij ieder instrument anders zijn en zal ieder instrument anders reageren en zal het best zijn om een instrument eens goed onder de loep te houden maar schuif mijn Rugerri eens onder de kin van b.v. Maxime V. of zo. Dergelijke violisten weten klanken uit een instrument te trekken waar ik denk jij en ik gewoon stil van worden.
Ach een masterclass met Maxime die even de puntjes op de I zet, eene Itzak P. die een instrument van een van zijn Masterclass kindertjes pakt en vervolgens “even“ laat zien/horen wat hij precies bedoelt met de overgangen in een stuk van Pablo Satasarte (ik hoop dat ik het goed schrijf).
Natuurlijk kun je proberen te blijven tunen, zelf zou ik het willen houden bij:
Snaren, kam, toets, staartstuk daar deze naar mijn mening een grote invloed op de klank hebben, Stemsleutels, kielhoutjes en dergelijke laat ik liever buiten beschouwing.
Oh ja de plaats van het/de stapel, zeker van invloed, de kwaliteit van het hout (maar daar heb je bij reeds gebouwde instrumenten geen keuze meer over.
Natuurlijk is het waar dat instrumenten met een achterblad met veel vlam in de hogere noten briljanter klinken (scherper zijn) en de slabsawn instrumenten daar juist milder klinken, het goedkopere hout met minder tekening, minder vlam wat vlakker klinkt, wat zachter, wat milder.
Nemen het bovenblad, dan krijgen we weer te maken met de invloed van de jaarringen en ga zo maar door.
Moeten we de invloed van een kinstuk ter sprake brengen, groot of juist klein, meer boven het corpus of juist boven het kinstuk (zou Janine Jansen eens naar kunnen kijken. De kin “op” het staartstuk en een geheel vrij kinstuk, telkens weer)
En ook nog eens een oude Italiaan onder haar mooie kinnetje, een Stradi-dingus of zo.

Hoe ver moet je gaan, reëel?

Remi

 

Itzakh speelt geen viool meer, is Vadim ook goed?

 

Best Frits,

Ik heb mijn posts over het tunen van de viool nog eens zitten door lezen en bemerk dat ik natuurlijk weer af en toe niet echt duidelijk ben geweest.
Jij hebt het topick gestart met de vraag of alles aan een viool te tunen is.

Welke onderdelen buiten de toets, kam, staartstuk, kinstuk en schoudersteun spelen ook mee (zie ander topick). Natuurlijk zal iedere verandering aan een instrument een verandering in o.a. de klank te weer brengen. Maar… als ik mijn ebbenhouten stemsleutels vervang door buxus houten stemsleutels al dan niet afgezet met ivoor, ebben of goud!
Als ik oude sleutels weer goed passend laat maken (inkorten) of de uitgesleten gaten laat opvullen en nieuwe sleutels laat inzetten.

Het is natuurlijk waar dat iedere verandering aan een instrument een verandering in de klank teweegbrengt.
Maar dan rest mij de vraag (en even de goede violisten die er zijn welke niet op mijn pseudo Rugerri mogen spelen), dan rest mij de vraag, in hoe verre is het een haalbare zaak om bepaalde onderdelen aan een instrument – in ons geval een viool – aan te passen en in hoe verre deze werkelijk een positieve of negatieve invloed hebben op de klank..
In geval van de stemsleutels van Buxus of Ebben heb ik zoiets van toedeledokie, bekijk het maar, in het geval van de toets begin ik te twijfelen maar heb wel mijn bedenkingen bij het afstemmen van de toets en de kwaliteit van het gebruikte ebbenhout (gevoelsmatig). De kam is natuurlijk een verhaal apart even als de snaren. Rest mij nog de plaatsing van de stapel en laat ik de basbalk voorlopig voor wat het is.

Terwijl ik dit zit in te kloppen op de PC bedenk ik me net dat de kwaliteit van het hout van zowel het bovenblad als het onderblad natuurlijk van invloed zijn en zullen zijn op de klank van het instrument (viool).
Een bovenblad met breede nerf zal de lage tonen anders verplaatsen als een stuk hout met een heel fijne nerf. Een achterblad met veel vlam, tekening geeft een instrument meer dragend vermogen, zeker in de hogere regionen (daar staat de viool bekend om). Een instrument met weinig tekening in het achterblad, dosse gezaagd. Blijkt qua klank regelmatig op en mindere plaats te komen voorde solist. Men wil een instrument dat spreekt, klinkt en tot in iedere uithoek te horen is.

Zelf vind ik sommige instrumenten (vaak Amati modellen) fluweelachtig klinken, ’t ligt ook aan het stuk dat her gespeeld wordt. Maar de oude Amati’s hebben wat, iets liefelijks, iets fluweelachtigs, iets voor de vier jaargetijden. Andere stukken moet je juist geen Amati viool bij proberen in te zetten omdat ze de kracht missen.
Maar kijk eens naar het hout van de oude Amati’s, bijna allemaal met heel weinig vlam.

Natuurlijk begin ik weer af te dwalen, maar is het niet een bepaald “klankbeeld”, klank ideaal dat we nastreven, is het haalbaar door buxushouten stemsleutels te plaatsen in plaats van gewone ebben stemsleutels.en werkelijk het klankverschil te horen.

Is er een mogelijkheid tot een soort van "wedden dat".

Remi