Ik speel nu zo'n 8/9 jaar viool en ik wil nu al tijden vibrato leren. Ik ben ongeveer 1.5 jaar geleden begonnen met het te leren..en het lukt maar niet! ik heb al hulp gehad van verschillende mensen, maar het lukt me dus nog steeds niet. Wie heeft er tips?!
Ik weet natuurlijk niet wat je al geprobeerd hebt. Ik kan alleen vertellen wat ik ervan weet en hoe ik het heel lang geleden heb geleerd: Disclaimer: Ik ben geen viooldocent dus indien iemand het niet eens is met mijn bewoordingen laat ie zich dan horen en corrigeren. Er bestaan twee soorten vibrato: vigervibrato en polsvibrato. Uitgaande van de vingervibrato: ga met de viool onder de kin tegen een muur staan, zodat de krul net genoeg houvast krijgt om niet weg te glijden. [bij een kostbaar instrument eventueel een doekje oid er tussen doen!]. Kijk uit dat je hier niet het volle gewicht op zet, want dat is niet nodig en zou er een breuk kunnen plaats vinden. Met de linker hand in positie III en met de middelvinger op de A-snaar de toon E strijken. Nu de hand laten scharnieren om de duim die op z'n plaats moet blijven evenals de middelvinger. De vingertop (korte nagels) moet om de ronde top draaien. Met dikkere vingertop gaat het beter dan met 'weinig vlees'. De hand naar achteren draaien en daarna weer naar voren, langzaam beginnen en niet te gauw te snel willen. Eerst die beweging onder de knie zien te krijgen. Als dat lukt gaat het na een zekere tijd vanzelf sneller. De beweging moet er ahw worden 'ingeslepen'. suc6
ik heb nog een website gevonden met videobeelden. Het is wel in het Engels (Amerikaans), maar ik denk dat dat geen bezwaar zal zijn. Gratis te downloaden! http://www.jaybuckey.com/vibrato.htm
Beste Karlot, Ik het enige dat ik aan Frits' comment kan toevoegen is hetgeen Ivan Galamian schrijft in zijn boek “Principes van het vioolspel en het vioolonderwijs”.” Citaat/: Het studeren van vibrato Een ding moet van met af aan benadrukt worden, aangezien het voor alle vormen van het vibrato in de zelfde mate geldt: de hand mag onder geen beding de hals van de viool omklemmen. Knijpt men terwijl men tracht te vibreren, dan zal dat een grote spanning oproepen en een verlammende werking op iedere hand beweging hebben. Bijna alle beginnelingen knijpen als ze leren vibreren, omdat ze menen dat vibrato iets erg moeilijks is. De psychologische reactie is dan dat ze de hals te stevig vast houden. Daarom is het eerste dat de leraar moet doen: de greep rond de hals losser maken. Daarna moet hij steeds controleren of de hand soepel blijft.. /Einde Citaat De tip van Frits om met de krul van de viool tegen de muur te gaan staan wordt ook door Galamian onderschreven, wel uitkijken dat je je instrument niet beschadigt. Zelf wil ik alleen nog toevoegen dat eigenlijk wat Galamian al benadrukt is dat de je zo wie zo je pols lekker losjes moet laten, dit kun je controleren door met de rechterhand (strijkstok eventjes weg) een vinger in het scharnierpunt van de pols van de linkerhand te leggen en kijken of je terwijl je noot grijpt je je pols naar achter kunt drukken. Drukken is weer niet het juiste woord. Beter is om met een lichte druk de pols van voor naar achter te kunnen “geleiden” zonder dat de vinger het contact met de snaar verliest. Doordat de vinger vanuit de greep positie iets voor en achterover gaat veren ontstaat er een vibrato. Zelf ben ik heel “vrij” met de viool en het vibrato spelen met hand, arm of vingertop gaat mij “vrij”makkelijk af. Ook overgangen tussen vingertop en hand of hand naar arm gaan mij relatief makkelijk af. Maar goed ik heb weer moeite met het mooi in de maat spelen, en loopt mijn docente telkens weer te hameren dat ik moet… tellen, tellen, tellen en natuurlijk nog eens tellen. Mocht je nog vragen hebben dan horen wij het natuurlijk graag. Ook over vibrato, raak je niet snel uitgepraat, intonatie, richting van de beweging, snelheid, dubbelgrepen, aanzet, continuïteit, en ook in het vibrato crescendo en decrescendo en… ik weet niet wat nog meer. Laat je in ieder geval niet gek maken ook vibrato is te leren. Met vriendelijke groet Remi
Ja Karlot, en nu we zo'n vijf maanden verder zijn , is een ieder van ons wel benieuwd naar het resultaat. Aaangenomen dat je flink hebt geoefend om de vibrato onder de knie te krijgen. Hoe staat het er nu mee? Van iemand die bijna negen (9) jaar viool speelt, mag een beetje vibrato wel verwacht worden. Is het gelukt? Laat eens horen als je wilt?
Hoi, Kijk ook eens op: http://www.wps.pwp.blueyonder.co.uk/vibrato.htm 't Is wel Engels, maar dat geeft hoop ik niet. Aan de gif files kun je al een hoop techniek zien. Suk6 Corne
In principe is elk type vibrato in essentie een vingervibrato. De bovenste kootjes van je vingers zijn bij elk type vibrato belangrijke scharnierpunten. Je vingertoppen moeten zo flexibel (ontspannen) zijn dat ze totaal geen tegendruk geven bij een beweging van je hand. Je hand moet dus wel bewegen (ik kan me niet voorstellen dat je alles alleen maar vanuit je vingers doet: bestaan er echt violisten die zo vibreren?). Dat kan vanuit je pols of vanuit je elleboog (arm). Vingers buigen (passief) mee.
Wim schreef op 10/01/2007: Dat ben ik niet met je eens, tenzij je hiermee bedoelt dat voor iedere vibrato een of meer vingers (bij dubbelgrepen) nodig is, maar dat lijkt me triviaal. Dat de bovenste vingerkootjes scharnierpunten zouden zijn, doet zich alleen voor bij het vingervibrato, bij de andere vibrato's rolt het onderliggende 'vlees' van de vingertop, heen en weer over de snaar, waardoor die een ietsje langer dan wel korter wordt, hetgeen resulteert in een frequentieverandering, beter bekend als: vibrato. De snelheid van bewegen is een extra dimensie om aan de expressie bij te dragen.
Dus je beweert eigenlijk dat je je vinger in eenzelfde houding houdt en dat alleen het vlees een soort rollende beweging maakt. Vanwaar dat starre? Ik heb duidelijk een vibrato vanuit m'n elleboog (ook al kan ik het ook vanuit m'n pols en doe ik dat in sommige gevallen ook), maar gemeenschappelijk is altijd dat het bovenste kootje scharniert. Zo ook bij mijn vioollerares en haar man (beide altviolist). De keren dat ik er op dvd's op het gelet bij andere violisten zag ik dat ook telkens terug. Vandaar mijn uitspraak.
Bij een vibrato vanuit de arm, zul je wel moeten want bij die beweging is het scharnierpunt: het ellebooggewricht. De hoek tussen pols en hand verandert nagenoeg niet. Dat zou je star kunnen noemen, terwijl er toch voldoende activitiet is in de beweging. Bij een polsvibrato is het scharnierpunt het polsgewricht, zodat de hand een voorwaartse- en achterwaartse beweging maakt. De hoek tussen arm en hand verandert dan voortdurend. De vingertop blijft op haar plaats. Doordat de pols scharniert kan de rollende beweging worden uitgevoerd, dat kan dus niet bij een armvibrato. Het eerste vingerkootje doet bij een polsvibrato niet mee, ook dat kun je star noemen terwijl de rest erg actief is! Maar het vingerkootje hoeft ook niet mee te doen, zoals eerder is gepoogd aan te duiden. Ik blijf dus bij mijn bewering dat het vingerkootje in alle drie genoemde typen vibrato’s een verschillende rol heeft waar, bij de polsvibratie geen rol is weggelegd voor dat kootje. De vibrato’s hebben dus niet zo veel gemeenschappelijks en zijn wezenlijk verschillend van elkaar, het zijn verschillende technieken. Laat je vioollerares maar eens de verschillende vibrato’s uitvoeren, dan zul je zien dat bij de polsvibrato er geen scharnierende beweging plaats vindt bij het eerste vingerkootje. Bij een vingervibrato daarentegen juist wèl en bij een armvibrato eventueel. Neem ook in beschouwing dat zelfs tussen gerenommeerde violisten binnen een en hetzelfde vibratotype, verschillen zitten in de uitvoering ervan. Daar is niets mis mee, want een vibrato verschilt per individu.
Polsvibrato: Bij mij beweegt het laatste vingerkootje van de eerste vinger wel degelijk bij polsvibrato. Het laatste kootje van de tweede vinger al wat minder, bij de derde bijna niet meer en de pink krijg ik onder de hoek en kromming, waaronder deze staat, de laatste koot niet eens lekker aan het bewegen bij polsvibrato. Dus bij de laatste twee vingers klopt bij mij althans, dat wel dan soundboard zegt, dat de kootjes niet bewegen, maar bij de eerste 2/3 toch wel beweging in de zaak. Dan zou je misschien zeggen dat je een ander vibrato toepast dan polsvibrato... De bovengenoemde situatie gebeurt als ik louter en alleen vanuit de pols scharnier, dus zonder beweging van de onderarm.
Ik heb nog eens geinformeerd, maar het schijnt dat vibrato geen echte wetten van meden en perzen heeft. Dus het vibrato wordt persoonlijk toegepast en daar mag de persoon een eigen invulling aan geven. Dus aspecten als de frequentie van het vibrato (snel of langszaam) en waar dit wordt toegepast in de muziek. Zo mag in een orkest, strijkensemble, een ieder zijn eigen vibrato gebruiken, hetzij gepast bij bv barok muziek. De variateit die dit geeft, is de totaalklank van de strijkers en het geeft dan niet of de een langzaam, en de ander met een snel vibrato gebruikt. Verder wel een regel: Er mag zeker niet ritmisch vibrato worden gebruikt. Wie is het met bovenstaande beweringen eens? Kortom: Mag je bij muziek je eigen intepreatie mbt vibrato erop nahouden of zijn er bepaalde regels? Ook mbt tot hoge en lagen tonen. Wie kan er wat over vertellen.
Corné, schreef: “Dus het vibrato wordt persoonlijk toegepast en daar mag de persoon een eigen invulling aan geven”. Daarom schreef ik ook in een eerdere post: Daar is niets mis mee, want een vibrato verschilt per individu. “Verder wel een regel: Er mag zeker niet ritmisch vibrato worden gebruikt”. Ik vermoed dat hier bedoeld wordt dat ieder op exact hetzelfde moment in frequentie omhoog en omlaag gaat? Dat lijkt me praktisch gezien onuitvoerbaar, zodat dat geen enkel probleem vormt omdat het nooit vòòrkomt. “Mag je bij muziek je eigen intepreatie mbt vibrato erop nahouden of zijn er bepaalde regels? “ Het enige wat ik me bij deze vraag kan voorstellen is dat in orkestverband de dirigent een molto vibrato (= vibratissimo) wenst. Hoe een ieder dat dan invult is weer per individu verschillend, dus in die zin is er geen standaard uitvoering bekend. Of je zo'n vibrato nu moet beschouwen als een interpretatie van de dirigent staat ter discussie. Verder zul je je moeten verplaatsen naar de tijd waarin de compositie is ontstaan, dat betekent dat als voorbeeld een Kerksonate van Corelli (Sonata di Chiesa) vrijwel zonder vibrato en gebruikmakend van losse snaren uitgevoerd wordt. Wanneer hier dan toch vibrato aan wordt toegevoegd zou je kunnen zeggen, dat de vertolkers over dit stuk er een nogal Romantische opvatting op na houden.
Met de frequentie van vibrato bedoel ik de de snelheid waarmee wordt gevibreerdt. Je kunt dus wel degelijk volgens mij een vibrato op 1 noot versnellen of vertragen. Ik zie inderdaad dat de meesten als ze vibrato toepassen starten met een bepaalde snelheid en die vasthouden de gehele noot, en pas bij een volgende noot weer eventueel met een andere frequentie gaan vibreren. Vind het wel vreemd dat vibrato mbt tot de snelhedi van de vibrato niet conform regels is. Dat hou dus in dat extreem gezien er 1 bv met 4 Hz vibreerd en de ander met bv 2 Hz en dat dit dan een verschilfrewuentie van 2 Hz geeft, dat je zeker bij lange noten goed hoort door een "gegons"vam 2 Hz tijdens die noot. Bij een grote bezetting vallen deze verschillen niet zo op, maar bv bij een strijkenskwartet hoor je deze dingen wel goed.
“Dat hou dus in dat extreem gezien er 1 bv met 4 Hz vibreerd en de ander met bv 2 Hz en dat dit dan een verschilfrewuentie van 2 Hz geeft, dat je zeker bij lange noten goed hoort door een "gegons"vam 2 Hz tijdens die noot”. Je bedoelt met de 2 en 4 Hz waarschijnlijk, een verhoging c.q. verlaging met die frequenties t.o.v. de grondtoon. Stel dat het om die hoeveelheden gaat, dan is het erg waarschijnlijk dat de ene violist juist de hogere frequentie ‘pakt’ en een andere juist de lagere. Aan de andere kant is het evengoed mogelijk dat er een paar strijkers zijn, die kortstondig dezelfde frequentie ten gehore brengen: in beide gevallen hebben we te maken met amplitudemodulatie, wat een versterking of verzwakking van de geluidsdruk geeft, dus niet door de frequentie maar door de amplitude. Dat, vermenigvuldigd met het aantal strijkers geeft een gemiddelde waarnemingsindruk van een levendige toon, die door de toehoorder als aangenaam wordt ervaren. Of je dat ‘gegons’ moet of mag noemen weet ik niet. Het gekke is dat men dit in de Barok nog niet toepaste, mogelijk had niemand zich er nog van bediend en was het niet als gemis ervaren. Zo zie je maar, wat de mode voor invloed heeft op hetgeen als ‘gangbaar’ wordt geaccepteerd.
Met 2 en 4 Herz bedoel ik niet de toonhoogte van de toontov de grondfrequentie, maar de snelheid van vibrato. Dus als ik 1 Hz vibreer dan heb ik in 1 seconde een hele sinus gemaakt rond de toon waarop ik vibreer. Dus 1 beweging met de pols naar voren, naar achter (door de grondtoon heen) en weer naar voren tot de grondtoon. Bij 4 Hz dus 4x, dus 4x een beweging naar je toe en 4x een beweging van je af. Je schommelt immers (fity- fifty) continu rond de toon waarop je vibrato toepast.
Hoe zit dat trouwens met het begin de vibrato. Maak je bij de eerste beweging de toon hoger of lager? Dus de beweging van je af (toon lager) en dan naar je toe (toon hoger), of vice versa?
Ha, da’s interessant want nu wordt het Natuurkunde en hebben we te maken met trillingstijden en zwevingen. Laatst genoemde zeer belangrijk in de geluidsleer. Laat ik even aannemen dat het gaat om de twee eerder genoemde vibrato’s waarbij de ene twee hele bewegingen uitvoert in één seconde (T= 0.5) en de andere vier hele bewegingen per seconde: T=0.25. (T is de trillingstijd, phi = 1/T en T = 1/f). Het bijbehorende plaatje van de niet-harmonische trilling staat hieronder. Beide trillingen veroorzaken een nieuwe trilling, de zweving met de frequentie die gelijk is aan het verschil van de twee frequenties: 2 Hz. En dat klopt ook: kijk maar naar het plaatje waar op phi = 1, de gele curve precies door 0 gaat, de X-as. Het resultaat is nog steeds een vibratoachtig geheel met een grotere amplitude en dus ook geluidssterkte dan de trillingen afzonderlijk, maar veel maakt het niet uit. Bij meerdere strijkers kan het ook voorkomen, dat enkele elkaar exact tegenwerken (zonder dat ze zich dat bewust zijn!), omdat twee trillingen precies in tegenfase verkeren. De rode curve is die behorend bij een 2 Hz vibratobeweging en de blauwe die van een 4Hz beweging. De resulterende gele trilling heeft een frequentie van 2 Hz en is de som van de twee curven van 2 en 4 Hz. Of je de toon eerst hoger of lager maakt doet er niet toe. Het zal een onhoorbaar effect zijn, maar als ik naga hoe ik een vibrato uitvoer, dan denk ik dat het allereerste begin een verhoging is.
