Was Stradivarius bijziend?

Frits,

ik kan me inderdaad voorstellen dat als je, neem ik aan, de nodige tijd in je reactie steekt, het wat knullig is al daarop vervolgens niet wordt gereageerd. Dus in essentie:

Als ik het onderzoek in deze materie onder de noemer breng van 'ijzervijlsel en Huygensiaanse buiken en knopen', word je niet geacht dat letterlijk te nemen. Het is mijn manier aan te geven dat ik het onderzoek zoals dat nog steeds plaats grijpt, weinig cohesie vind vertonen en ook te weinig gericht op concrete toepassing. Want waar heeft dat onderzoek in termen van praktische verbetering, toe geleid? Wij kunnen bepaalde fenomenen nu wellicht beter begrijpen en mogelijk zelfs van een theoretische onderbouwing voorzien, maar resulteerde het ook in VERBETERDE vioolbouw? Of betere violen?

Mijn tweede bezwaar gaat een stapje verder. Stel, op enig moment bereiken wij een situatie waarin het bouwen van een viool volkomen voorspelbaar wordt omdat alle variabelen in beeld zijn gebracht. Jijzelf gelooft daar niet in, getuige je eerdere en terechte opmerking over het individuele karakter van hout in relatie tot het 'nabouwen' aan de hand van beroemde voorbeelden. Maar laten we gewoon ééndimensionaal doorredeneren want we doen net of we die onvoorspelbaarheid van hout ook in variabelen kunnen vangen. Zo doen we dat in de wiskunde ook (g)

Samenvattend, op enig moment is het bouwen van de perfecte viool teruggebracht tot een model met een n-tal variabelen. Maar wat voor klank komt er dan uit die viool? Een-in-alle-gevallen-dezelfde-klank? En is dat de perfecte klank? En vindt iedereen dat de perfecte klank? Ik neem aan dat het in de menselijke natuur ligt 'toch' net weer iets anders te (willen) horen.

Mocht je van mening zijn dat 'onderzoek' leidt tot meer inzicht in het fenomeen 'viool', zijn we het eens. Wellicht verschillen we van inzicht over de praktische bruikbaarheid van dat onderzoek. Maar ik weiger te geloven dat 'onderzoek' zal leiden tot de ontdekking van de ideale viool. Want het ideaal van de een is niet het ideaal van de ander. En dat is maar goed ook.
Het is je vermoedelijk niet ontgaan dat het begrip 'objectief' in het voorgaande uitblinkt door afwezigheid (q) Overigens, en dit voor de goede orde, sans rancune.

Hopf

 

Beste Liuwe,

Om nogmaals terug te komen op de kinderschaar van Antonio S. en dan wel de kinders die aan de vioolbouw deelnamen kom ik helaas niet verder dan Omobono en Franceco.
Ik heb de afgelopen tijd redelijk wat zitten nalezen maar kom geen Giovani Batista Stradivarius tegen. Wel telkens Omobono en Francesco. Ook informatie over instrumenten van G.B. Strad. Kom ik niet tegen.

Of ik heb (nog niet) de juiste boeken onder ogen gekregen, of ik mis wat.
De namen Giovani Batista komen regelmatig voor. Het zijn voornamen, net als Jan Pieter of Joost Johan of onze Theodorus Johannes Cuypers (Teo Jan).
De naam Stradivarius (de familienaam) lijkt mij redelijk belangrijk, zeker omdat Papa Stradivarius reeds tijdens zijn leven een heel goede naam als instrumentmaker had opgebouwd.

Niet dat het nou van levensbelang is, maar ik zou toch graag weten uit welk boekwerk of naslagwerk je er achter bent gekomen dat G.B. Strad ook aan de bouw deel nam.
Overigens lijkt het me helemaal geen gek idee dat alle Stradivaruis(jes) op de een of andere manier bij de productie van de instrumenten betrokken was.
Ik kan me best voorstellen dat het zwaardere en makkelijke werk (maar ook de rot klusjes) niet door Antonio zelf gedaan werden, denk aan het uitzagen van de krul.
Wij hebben tegenwoordig allerhande machines ter beschikking, denk aan lintzagen, vlakbanken, boormachines, slijpmachines en ga maar door.
Ik kan me best voorstellen dat Omobono een langere tijd zich heeft moeten bezighouden met het welven van de bovenbladen, het uithollen van de bladen en dat vader Antonio op zeker moment er bij kwam om… de laatste tips te geven en te zorgen dat het boven blad de juiste dikten en zo kreeg.

Misschien zit ik weer eens helemaal verkeerd (dat zal wel weer).
Maar als ik “de” boeken er op na lees hebben ze het er steeds over dat de hand van de meester duidelijk is te herkennen. Niets dan lof over Antonio S. een beetje lof voor o.a. Del Gesu en Bergonzi maar de rest is veel minder belangrijk.
Maar de hand van die meester, hoe wordt die in hemelsnaam herkent? Neem ik en viool van… een bekende vioolbouwer welke zich bezighoud met nieuwbouw (W. Bouman) en kijken we naar zijn instrumenten (zijn ze wel allemaal door hem persoonlijk gebouwd) dan zijn er een hoop gelijkenissen, niet alleen het model, maar ook de krul, de welving en zo.
Maar wie hebben er aan die instrumenten gewerkt (Katharine Meieroth o.a.?) en hoe legt W. Bouman er zijn hand op zodat het herkenbaar is als een Bouman en alle kenmerken van een andere bouwer (voorberijder) worden uitgewist?

Kort om, de hand van Antonio, wat houd dat in, behalve een torenhoge prijs.



Remi

 

Is er ergens in de literatuur van de zeventiende en achttiende eeuw ook maar iets vermeld over het afstemmen der bladen? Is er in een of andere persoonlijke brief van een vioolbouwer uit die tijd ook maar ergens een opmerking over het afstemmen der bladen? Welke toonhoogte hielden ze aan? Kamertoon? Koortoon? Reine terts? Of is het afstemmen der bladen een negentiende eeuwse uitvinding? Een poging grip te krijgen op het uiteindelijke klankresultaat van een viool? Men schrijft elkaar heel vaak na zonder dat de betrouwbaarheid van de bron wordt getoetst.
Volgens mij was Stradivari na zijn tachtigste stokdoof. Hij had immers twee zonen die de violen bouwden...

 

Lekker nuchter, Frits. Je hebt vast gelijk: vermoedelijk is het allemaal wat minder mystiek geweest dan wij denken. Gewoon, een mooi ambacht zonder poespas en hocuspocus.

 

Frits,
Stradivari was op z'n 60ste al stokdoof èn stekeblind, de laatste 30 jaar van zijn leven heeft hij een beetje in een hoekje van het atelier gezeten...
Maar zonder gekheid, Frits, we weten eigenlijk helemaal niks over de man in kwestie, het is allemaal napraterij en naschrijverij, zowel in Italië als daarbuiten. Niemand heeft in de achttiende eeuw zijn leven beschreven en dat is ook geen wonder, want wat stelde een vioolbouwer nou voor? We weten toch ook niks over het persoonlijke leven van de meeste ambachtslieden uit die tijd? Een rekening, een rechtzaakje over een inventaris, misschien een vermelding van het overlijden in een kerkregister en dan houdt het op! Hoeveel brieven zijn er van S. bewaard, 2 of 3? En dan ook nog aan klanten, over zakelijke dingen. En dan ook nog onder curatele van zijn zonen, 30 jaar in een hoekje. Het is triest..

 

Er zullen natuurlijk vele raadsels rondom het leven van Antonio Stradivarius blijven bestaan en laten we eerlijk zijn wie had er nou aandacht voor iemand die muziekinstrumenten bouwde. Ja diegene die ze kochten, maar ook voor hen was A.S. gewoon een vioolbouwer, luiten bouwer en wie weet wat de man nog meer heeft gemaakt en gerepareerd.

Nu hoeft iemand op leeftijd niet perse blind/slechtziend en of doof te zijn. Natuurlijk gaat je gehoor op latere leeftijd achteruit.

Het doet mij denkan aan een jaar of 12 geleden, ik werkte destijds bij MultiCopy op het hoofdkantoor in Amsterdam. Voor een of ander wijk en dienstencentrum maakte ze daar een of ander krantje en dat werd door ene ome Piet opgehaald, de oude man bleek van de andere kant van Amsterdam op de fiets te komen. Gewoon op zijn fietsje door heel Amsterdam heen om op de Wiebautstraat het krantje te halen.

Toen ik hem op een gegeven moment naar zijn leeftijd vroeg antwoordde hij: “Leeftijd? Pas 92 geworden”. Deze (in mijn ogen zeer oude baas) was zo fit als een hoentje, gezond als een vis en ook zijn hersenen werkten nog steeds heel goed.
Zijn geheim was niet te veel roken, regelmatig een borrel, iedere ochtend een halfuurtje zwemmen en veel fietsen.
Ome Piet zal waarschijnlijk niet meer leven en als hij nog wel leeft is hij nu rond de 104.
De man wegerde gewoon om “OUD” te worden. En ik ken meer mensen (oudjes) van dit kaliber.

Het kan net zo goed dat A.S. gewoon in goede gezondheid oud is geworden. Wel natuurlijk de kanttekening dat we nu veel betere medische zorg hebben, beter voedsel (hoewel?). Vergeet ook niet dat in de loop der jaren A.S. een behoorlijk welgesteld man was geworden, en dat tot heden ten dage in Italië nog het spreekwoord geld “zo rijk als Stradivarie”. Hij kon zich dus wel het een en ander permitteren.

Oud worden komt met gebreken, vroeger (vroegeâhr) sprong ik over hekjes en afrasteringen, een paar jaar geleden bleef ik er met mijn broek achter haken, tegenwoordig… loop ik om.

Remi

 

In de 17de en 18de eeuw werd al driftig gerookt! We weten helaas niet welk merk tabak in Cremona verkrijgbaar was tussen 1680 en 1737.

De heer S. is natuurlijk niet meer verantwoordelijk voor de hoge prijzen die tegenwoordig voor zijn violen worden betaald, daar zijn mensen verantwoordelijk voor die met speculeren en andere lucratieve bezigheden hun medemensen zoveel geld hebben weten te ontfutselen dat ze nu niet meer weten wat ze met dat geld moeten doen, na hun vierde Ferrari, hun achtste jacht en hun vijftiende buitenhuis.
En dan ook nog trots zeggen dat de prijs hun niet tegenviel! Ze hadden er de Lepra mee uit de wereld kunnen helpen of andere nobele doelen kunnen nastreven.

 

In 1680 was tabak voor het eerst op de vrijdagmarkt van Cremona te krijgen. Een Friese koopman, op doorreis naar Rome, had een klein baaltje gedroogde tabaksbladeren in zijn bagage; de koets naar Rome bleek duurder dan hij had gehoopt en toen heeft hij in Cremona een aantal bladeren verkocht, hij vermeldt dat ook in zijn reisdagboek dat in Tresoar in Leeuwarden wordt bewaard:
"Op da freedsmerck fenn tolve (=12) maaie to Cremona forkeapet trije bledden toeback ta de reys ney Room to beteljen". Deze koopman heette Douwe Eibertsz (1652-1714), en kwam uit Broek onder Joure.