wat voor grondlaag aanbrengen op een ongelakte viool??

Mijn vermoeden blijkt juist te zijn. Ik heb zojuist eens even hun prijslijst bekeken en daar staat achter de productnaam duidelijk vermeld, dat het om de 'technical grade' gaat. Zo gezien is het nog aardig aan de prijs want eigenlijk is het rommel.
Trouwens de prijzen van bijna alle producten van Hammerl zijn exorbitant hoog: een hoge winstmarge zo lijkt het!
Voor de PA-kwaliteit (Pro Analyse, met een zuiverheid van 98%) betaal je bij de apotheek ongeveer € 15,50 voor 250 gram. Nou daar kun je wel weer een honderdtal violen mee gronderen, want je hebt een 3%-ige (g/g) oplossing in water nodig.

 

Lak en lak is twee! Wanneer je in ogenschouw neemt dat 100 g mastic bij Hammerl € 35,= kost (excl. BTW), dan zul je die component niet aantreffen in een blikje van 100 ml ‘standaard’ lak, wat dan €6,50 moet kosten. Maar mastic is wel een bewezen component die de demping nauwelijks geweld aan doet en daarom ook zo veel gebruikt wordt.
Het is niet zo moeilijk een vioollak te maken, veel moeilijker is het om de juiste componenten te selecteren die een bijdrage leveren aan zowel het uiterlijk als aan de klank. Daarom geeft de prijs van een 100 ml blikje standaard lak mij veel meer informatie.
Met 100 gram schellak wat slechts € 3,90 kost (excl. BTW), is samen met wat alcohol best wel een lak te maken, maar erg kwalitatief hoogwaardig zal die niet zijn.

 

Beste Liuwe,

Je reactie gaat nu meer over het opzetten van een experiment dan over het aantonen of een dure lak beter zou zijn dan een standaard lak. Wanneer een lak goed polijstbaar moet zijn, moet je een hele harde component nemen. Dat doen de Chinese fabrieken ook tegenwoordig: synthetisch spul, droogt in een paar minuten, is keihard en geeft daardoor een prachtige hoogglans. Maar, het is zo hard dat het instrument als het ware is ingepakt in een glazen omhulsel, waardoor er een reusachtige demping optreedt. Zo'n instrument geeft geen optimale klank, omdat de bladen niet tot trilling kunnen komen: alles wordt gedempt. Goed en glanzend te polijsten is daarom een verkeerd criterium!

Je geeft zelf al een opsomming over de te voeren strategie, maar die gaat –zoals je zelf ook aangeeft- aan alle kanten mank. Je hebt wel door dat je hetzelfde instrument moet nemen om uit te sluiten dat door een ander instrument te nemen er weer een andere variabele wordt geïntroduceerd. Dus voor een eerlijke en correcte vergelijking, moet je hetzelfde instrument nemen en moet de lak er weer af en zo zeg je, dat lukt nooit voor de volle 100%. Nee, inderdaad. Maar Liuwe, gelukkig is een ander persoon je voor gegaan, en deze keer was dat tenminste iemand die verstand van zaken heeft, op fysisch gebied academisch geschoold is en die een degelijke kennis heeft ontwikkeld hoe zo’n experiment op te zetten: namelijk Martin Schleske. Hij heeft een hele serie teststrookjes hout voorzien van een selectie uit te testen componenten (natuurlijke harsen) die gebruikt worden in de vioollak. Al die strookjes zijn allemaal op dezelfde wijze gelakt en daarna is alles gedurende een jaar of 10 (!!) onder gedefinieerde omstandigheden opgeslagen (temperatuur en relatieve vochtigheid constant!). In die tijdsspanne heeft de lak voldoende tijd om te drogen en uit te harden. Wanneer dan tussentijds ook metingen worden gedaan kan tevens het effect van die droging en uitharding worden mee genomen. Ook zijn de eigenschappen zoals demping en voortplantingssnelheid van het geluid gedurende die jaren gemeten. Hij (Schleske) heeft ook een drietal ‘geheime’ componenten die hij aan de lak heeft toegevoegd, als test mee laten lopen. Uit die proefopzet bleek, dat eentje de aller beste resultaten boekte. De juiste samenstelling daarvan is onbekend, althans voor het publiek. Maar als zeer goede tweede kwam mastix uit de bus!! Ik weet niet of die resultaten op de site van Schleske voor het publiek nog vrij toegankelijk zijn, want hij doet dat steeds meer alleen tegen betaling. Ik kan –na enig speurwerk in mijn archieven -wellicht de grafiek die aan duidelijkheid niets te wensen over laat, misschien nog wel weer vinden.* Wat ik met dit hele verhaal wil beweren is dat een super hoogglans wel eens heel nadelig zou kunnen zijn en ten tweede, dat bepaalde eigenschappen die essentieel zijn voor de klank, gemeten kunnen worden. Om daaruit conclusies te kunnen trekken hoef je geen viool meer te ontdoen van een eerdere lak.

Frits

* Ik heb het onderzoek wat Schleske heeft uitgevoerd en gepubliceerd (in CASJ Vol. 3, No. 6 (Series II) November 1998) onlangs bestudeerd en heb over diens bevindingen een apart onderwerp geopend. Zie https://strijkersforum.nl/threads/de-lak.4217/

 

V.w.b. die super hoogglans op de viool van Gidon Kremer: het komt wel voor dat er een heel dun laklaagje wordt opgebracht die dan moet dienen als een beschermlaag voor de 'originele' laklaag. Ik zou die beschermlaag dan niet zo glimmend willen hebben, maar misschien is die laag wel zo dun, dat mat maken niet mogelijk is. Een beetje politoeren en je bent waarschijnlijk door de laag heen.

 

Ik bedoel het ene!

Maar nu weet je nog niks.
Met de definitie zoals door jou gegeven bedoel ik in post #27: polijsten.

 

Ik heb hier een blikje staan met 'Überzugslack', maar weet de juiste samenstelling daar niet van. Heb het wel eens gebruikt en het geeft een heel dun laagje met een hoge glans. Het is moeilijk op te brengen met dien verstande, dat je heel goed moet kijken waar je al geweest bent anders krijg je dubbele lagen en dat zie je direct. Het droogt vrij snel en daarom vermoed ik dat het een soort nitrolak zou kunnen zijn.
Wat ik ook nog wel eens gebruik is een ethanolische oplossing van Körnerlack opbrengen om hetzelfde effect te bereiken. De alcohol verdampt vrij snel en het residu geeft een mooi resultaat zonder overdadige glans.

 

Bij een orgel ligt het een beetje anders: daar is de kerkelijke gemeente eigenaar en niet de of een organist(e). Het kan ook nog zijn dat het hele kerkgebouw inclusief orgel onder de status 'monument' valt en dan moet je voldoen aan allerlei regels en zul je wel externe hulp moeten inroepen.
Wanneer er geen monumentaal orgel is geplaatst gaat er bij restauraties een bepaalde commissie over en soms komt het ook nog wel eens voor dat er niemand binnen de commissie voldoende kennis heeft om een gefundeerd oordeel te geven. Dan wordt er een andere externe 'club' geconsulteerd en die voert het proces dan feitelijk uit in opdracht van de commissie.

De eigenaar van een strijkinstrument heeft zelfbeschikkingsrecht, ook al is zijn/haar instrument nog zo authentiek, antiek en uniek. De eigenaar besluit of er een nieuwe top laklaag op moet komen. Een vioolbouwer kan dan natuurlijk wel een advies uitbrengen en misschien ook de klus nog weigeren. Bij het laatste gaat de eigenaar naar een andere vioolbouwer, net zo lang tot er eentje is die het wel wil uitvoeren.