Je hoort nog wel eens van beroemde violisten dat hun mond openviel toen ze bijv. Jascha Heifetz hoorden. Dat had ik van de week met de franse violist Zino Francescatti (1902-1991). Hij maakte op zijn 10e zijn debuut (vioolconcert van Beethoven). Meen dat hij op zn 70ste jaar stopte met solistencarriere. Hier de opname waar mn mond van openviel, Zigeunerweise van Sarasate: [media=youtube]N2FlPY1xZCs[/media] - Wat een prachtige warme toon. - Wat een prachtig vibrato. - Wat een prachtig linkerhand pizzicato. - Wat akelig precies, werkelijk elke noot krijgt aandacht en is hoorbaar.
Zino Francescatti, ja die behoorde net als Arthur Grumiaux, David Oistrach en misschien ook nog wel daarbij Herman Krebbers, tot de serie beroemdheden die in mijn jonge jaren de dienst uitmaakten. Nu ik de moeite heb genomen de link te openen van Zino, werd ik meteen door YouTube uitgenodigd ook eens een paar andere beroemdheden te beluisteren die de Zigeunerweisen spelen en dan kom ik op Joshua Bell, Itzhak Perlman, Heifetz, Anne-Sophie Mutter en tenslotte de componist zélf: Sarasate. Van de laatst genoemde is een audio opname ter beschikking uit 1904. Ik heb van deze genoemde solisten enkel een gedeelte van het eerste deel beluisterd en kom tot de volgende persoonlijke beoordeling (dus u mag het er niet mee eens zijn, maar een vergelijking is reuze interessant om te horen): ZurjUxUgoh4[/media]&feature=related]Joshua Bell: veel te langzaam, te traag en sloom: daar kun je je aandacht niet bij houden. g6ufBxGC_mI[/media]&feature=related]Itzhak Perlman: alles nét even een ietsje te hoog geïntoneerd, maar voor de rest voortreffelijk! Fk2kfD5ZKls[/media]&feature=related]Heifetz: komt op mij té technisch, té virtuoos over en wordt daardoor nogal steriel en klinisch. Dus voor mij minder interessant. 3I3R1H6qujE[/media]&feature=related]Anne-Sophie Mutter: lijkt veel op de uitvoering van Joshua Bell, dus mag van mij wat sneller en actiever. Maar ik vind het interessanter dan de uitvoering van Joshua Bell. En dan ABm7nMVyNh4[/media]&feature=related]de componist zelf: Sarasate! Een openbaring, vooral wanneer je mag aannemen dat de man speelt zoals hij het zelf bedoeld heeft. Dat doet mij vermoeden, dat de voorgaande solisten geen weet hadden van het bestaan van dit geluidsfragment uit 1904, anders hadden ze het zeker anders gespeeld. Frits
O, wat leuk zeg dat je een opname van Sarasate gevonden hebt. Die ga ik zeker beluisteren. Heb namelijk op hem zitten googelen (n.a.v. Zigeunerweisen). Ik vroeg me even af of er opnamen van hem zouden bestaan. En warempel!
Hier nog Sarah Chang (in haar handen lijkt die viool qua afmetingen een altviool, moet een klein vrouwtje zijn) [media=youtube]_W_H2BEJbt0[/media]&feature=related Francescatti blijf ik van de genoemden het beste vinden. Opvallend is dat zijn linkerhand pizzicato veel helderder is. Bij bijv. Chang hoor je het in een bepaalde passage nauwelijks. Wat me verder opvalt bij Francescatti is dat het zo heerlijk is om naar te kijken. Zijn manier van bewegen, strijken etc. heeft iets heel elegenants en sierlijks. En dan nog een schitterende uitvoering van Mischa Elman (snelle gedeelte had wel een fractie sneller gemogen): [media=youtube]W4eg3K1d-JI[/media] Moeilijk om Sarasates toon te beoordelen op basis van zo'n slechte geluidsopname. Het klinkt iig wel heel warm en zigeunerachtig. Doet me nog het meeste denken aan Francescatti/Elman. Wat opvalt is dat je het linkerhand pizzicato, net als bij Francescatti, heel goed hoort. Ook mooi: Gil Shaham (met enorm strak gespannen strijkstok volgens mij)
Zino Francescatti was om meerdere redenen een bijzondere violist. Hij was namelijk leerling van zijn ouders. Zijn vader Fortunato Francescatti, was concertviolist en was leerling van Bazzini en Sivori. Deze laatste was Paganini's enige leerling. Fortunato zei altijd dat hij de geheimen van Paganini heeft doorgegeven aan zijn zoon. Zijn moeder Ernesta was ook beroepsviolist en bemoeide zich meer met zijn persoonlijke en professionele ontwikkeling. Zijn eerste openbare optreden was trouwens al op vijfjarige leeftijd. Hij was in de eerste helft van zijn carrière een echte Paganini speler. Zijn opname van Paganini's eerste vioolconcert, opgenomen in 1950 zal wel altijd, tot de beste opnames ooit blijven behoren (x_ymZTYTeRA[/media]]Deel 1A, Z4sYjGN5Njo[/media]]Deel 1B met cadens van Flesch, od4DJmJvG8I[/media]]Deel 2, nHiLEs1OjgY[/media]]Deel 3). Francescatti was een schoolvoorbeeld van de Franse klassieke speelstijl met al zijn verfijning en elegantie. Hij heeft ook de Tzigane van Ravel gepromoot, die hij vaak heeft gespeeld met de componist zelf aan de piano. Francescatti was ook bijzonder in zijn toewijding aan het lesgeven, vaak zonder er geld van zijn leerlingen voor te vragen. Hij was ervan overtuigd, dat hij de traditie van Paganini aan zijn leerlingen doorgaf. Om die reden begon hij de Zino Francescatti Foundation in La Ciotat in de Provence in Frankrijk, toen hij afscheid van het podium nam in 1976. Toen hij geld nodig had voor het opstarten van de vioolwedstrijd 'Zino Francescatti' in 1987, verkocht hij zijn geliefde 'Hart' Stradivarius (1727) aan zijn vriend Salvatore Accardo. Zino Francescatti was een groot mens en een groot musicus.
Frits, Die G & T opname van de Sarasate die zijn eigen 'Zigeunerweisen' speelt, is begin jaren zestig voor de eerste keer op LP heruitgebracht. En nadien op de nodige CD-compilaties. Ik vraag me dus ten zeerste af of dit voor geïnteresseerden 'nieuw' was. Daarbij deel ik je enthousiasme voor de Sarasate maar ten dele. Zijn beroemde vingervlugheid had hem niet verlaten, maar de stokvoering laat wat problemen horen. Daarbij, en dat heb ik al eerder betoogd, laten echt oude opnamen (Kubelik en Joachim) horen dat sprake is van een manier van spelen die allang niet meer gemeengoed is. Al moet ik er in het geval van Joachim bij zeggen dat die wel erg oud was toen dat handjevol opnamen is gemaakt. En je enthousiasme voor de Sarasate krijgt wellicht een deuk als je hoort hoe hij in het preludium in E van Bach huis houdt :lol: En dat Heifetz te 'technisch' klinkt: tja, dat was nou eenmaal zijn manier van spelen. Die man maakte zelfs van een simpel walsje van Drigo iets dat voor anderen nauwelijks was na te spelen. En dat uit de mond van een voormalig Heifetz liefhebber Hopf
@Hopf, het meest interessante vond ik om de componist het stuk zélf te horen spelen. Je mag toch aannemen dat die precies weet hoe de zaak gespeeld dient te worden? Dan doel ik niet alleen op de vioolpartij maar ook op de orkestbegeleiding. Of moeten we stellen, dat niet iedere componist die een stuk voor viool en orkest componeert, in staat is de solopartij voor zijn rekening te nemen? Dat zou natuurlijk kunnen en dan beland je in de situatie dat iemand rustig de meest virtuoze stukken op notenschrift kan stellen, zonder ze ook te kunnen spelen en dat brengt me bij de volgende stap in mijn bewering: je hoeft niet viool te kunnen spelen om een vioolconcert te componeren. Zou dat waar zijn en geldt dat misschien ook voor de Sarasate? Frits
Frits, Als zodanig is het ook interessant om een componist zijn eigen werk te horen uitvoeren. En inderdaad mag je in zijn algemeenheid verwachten dat als er iemand is die weet hoe het moet worden uitgevoerd, het de componist is. Maar toch blijkt dat een beetje problematisch. Opnamen uit een (ver) verleden van componisten die eigen werk uitvoeren laten namelijk vaak horen dat ´hun´ opvatting de ´onze´ niet meer is. Voorbeelden in dit verband zijn Mahler en Ravel. Overigens geldt dit wellicht minder voor de Sarasate die zich beperkte tot kleinere werken, waarbij voortdurend de virtuositeit om de hoek komt kijken. Dit is overigens geen kritiek, want ik ben maar al te blij dat er op dit moment iemand bezig het verzameld werk van de Sarasate op de CD te zette. Nu de Bériot, Lipinski en Vieuxtemps nog Met betrekking tot je andere vraag of (ik vat samen) een niet viool spelende componist in staat moet worden geacht een vioolconcert te schrijven, lijkt mij het antwoord zonder meer bevestigend. Van Beethoven, Brahms (met hulp van Joachim) en Mendelssohn (met hulp van David) zijn daar aardige voorbeelden van. Maar niet minder Schumann (ofschoon ik in zijn geval voortdurend de indruk heb naar pianomuziek te luisteren), Korngold, Walton (met hulp van Heifetz), Tanejev, Prokofiev en Shostakovich. En dat daarbij dan zelfs geraffineerde virtuositeit (of zo je wilt virtuoos raffinement) om de hoek kan komen kijken, bewijst de Tzigane van Ravel. Met groet, Hopf
Twee kanttekeningen: - Ravel heeft héél héél veel moeite gehad met het schrijven van zijn Tzigane. Om die reden weigerde hij ook een vioolconcert te schrijven. Dat zag hij niet zitten (aldus Nathan Milstein in zijn autobiografie). - Beethoven speelde (alt)viool. Ludwig kreeg zijn eerste viool- en pianolessen van zijn vader. Later nam een familielid van zijn moeders kant, Franz Rovatini, de vioollessen voor zijn rekening en leerde Ludwig daarnaast ook altviool spelen. Voordat Beethoven twintig was, speelde hij al als altviolist in het operaorkest van Bonn. De altviool van Beethoven:
Als je iets weet van het leven van Milstein, moet je concluderen dat hij soms een heel eigen perceptie van de waarheid hanteert. Denk maar aan zijn rol bij het 'verwijderen' van Bronislav Gimpel uit Amerika. Wellicht komt dan ook het relaas van Milstein over Ravel in een wat ander daglicht te staan. Overigens is Ravel bij het schrijven van de vioolpartij inderdaad bijgestaan door zijn vriend André Polah. Maar naar mijn weten is nooit duidelijk geworden waaruit die bijdrage heeft bestaan. Dus ik vraag me af waar een opvatting als 'héél héél veel moeite' op is gebaseerd. Maar ik ben benieuwd. Inderdaad, van Beethoven speelde in zijn puberteit een blauwe maandag altviool in een operaorkest. Maar kennelijk ging de liefde niet zo ver dat er, ook later, een compositie voor altviool vanaf kon. Maar goed, ik haal van Beethoven van de lijst en zet er van Bartok twee vioolconcerten en één altvioolconcert voor terug. Of Tchaikovsky. Of van de aartspianist Anton Rubinstein Hopf
Nou moe, zit in de autobiografie van Milstein te bladeren en kan niets vinden over Ravel/Tzigane. Wie was het dan/waar heb ik het dan gelezen??
Gevonden. Was, hoe toepasselijk!, in een interview met Zino Franscescatti. Te lang om over te typen. Zal het binnenkort daarom scannen.
Een man een man een woord een woord. Hierbij het betreffende gedeelte uit het interview met Zino Francescattie over (de Tzigane van) Ravel. http://dl.dropbox.com/u/2296384/ravel%20tzigane.pdf
Ik denk dat alleen de ouderen de naam Francescatti nog iets zegt. Vanaf m'n 16e verzamelde ik zijn opnamen die helaas tijdens de brand van '69 verloren zijn gegaan. Door de jaren heen heb ik weer aardig wat vinyl teruggekocht en ik heb daarbij ook een aantal opnemen van Zino Francescatti. Ik heb o.a. een aantal Columbia opnames olv van Bruno Walter, die een leerling van Mahler was. Ik digitaliseer oud vinyl zelf en heb een speciaal programma voor het verwijderen van ruis en krassen. Toch klinkt vinyl op de draaitafel nog het best. Je kunt door te knippen bepaalde passages van de oude garde leuk met elkaar vergelijken. De geluidskwaliteit van YT is wel de meest onbetrouwbare die er is. Ik vind het ronduit idioot om daarop terug te vallen en vergelijkingen te maken. Maar goed, dat is weer een ander verhaal. Ricci, Milstein, Francescatti, Heifetz, en vooral Kogan zijn idolen uit mijn jeugd. Kogan is (voor mij) de Paganini specialist bij uitstek. Maar ik woon intussen op mijn zeilschip en daar is het moeilijk platen draaien. Maar wel leuk dit forum.
Correct. Ik dacht dat dat zo langzamerhand bij iedere afficionado wel bekend was. Een balngrijk aspect van YT is dat onbekend talent vrij snel bekend talent kan worden. Ik had nog nooit gehoor van Vilde Frang. Plof, wat een violiste. Daarna nog een: Alina Pogostkina. Tjonge, wat een spel. We struikelen over talent dat anders, zonder de digitale snelweg, anders nooit zo snel bij ons bekend zou zijn. En zo zijn er nog veel meer voorbeelden. Zo ontdekte ik (voor mijzelf dan) Leila Josefowicz, een fabelachtig talent (in mijn ogen) die helaas door haar wat eenzijdige repertoire en haar familie-problemen dreigt weg te zakken van het internationale podium. Dat alles doet YT. Aleen, gebruik YT niet voor muzikale vergelijkingen. Maar het geeft wel een prima overzicht van wat zich op het concertpodium voordoet. Sorry voor dit lange betoog.
