Viool van Janine Jansen niet helemaal een Stradivarius

Op dit moment gaat het bij dergelijke violen om de klank. Pas als hij wordt verkocht is het wellicht een ander verhaal om de prijs vast te stellen want daar is inmiddels vaak over geschreven...die wordt niet op basis van de klank bepaald.

 

Beste Frits, denk je dat men in 1727 de bladen afstemde op elkaar? In de werkplaats van Stradivari (er werkten tenminste drie volwassen Stradivari in die tijd) gebruikte men een verfijnd systeem van mallen. De krans had in ieder geval een bepaalde vorm, een bepaalde omtrek. Het bovenblad uit 1721 kan dus best precies passen op een krans van 1727. Bovendien, beste Frits, de vioolmaker die onder het bovenblad van 1721 de zangbalk verving, heeft vast en zeker ook andere dingen met dat blad uitgehaald, dunner gemaakt of gevoerd, lees Pollens! Dit geval bewijst mij maar weer eens dat er van afstemming van de bladen geen sprake is geweest: de viool van Janine klinkt toch voortreffelijk?

De Stradivari's hadden ook een voorraadje halzen met krullen liggen: ook die werden dus niet bij elk instrument afzonderlijk gesneden! Ze zullen vooral gelet hebben op de tekening van het hout...

:/

 

Liuwe,

Ik had bijna het zelfde willen schrijven.
De mal welke in 1721 gebruikt is kan net zo makkelijk in 1727 weer gebruikt zijn. En het lijkt mij niet zo dat je voor ieder instrument weer een nieuwe mal gaat maken. Het variëren in welving van de boven en onderbladen lijkt me meer gangbaar.
Halzen, ze zijn bijna allemaal vervangen,zangbalken zijn vergroot, kammen zijn veranderd, staartstuk, toets, ze hebben er allemaal aan moeten geloven.

Maar wat is nou een echte Stradivarius? wat is er overgebleven van een echte Strad, een barok instrument... Eigenlijk geen ene moer.

Voor de handel is er veel gedaan, veel veranderd, wat heeft Tarisio gedaan en wat heeft Vuillaume uitgespookt, hoeveel is er veranderd aan een origineel instrument. Ik denk dat een gemiddelde huis tuin een keuken viool origineler qua onderdelen is dan een Strad.

Kijk ook eens in de video hoe Janine het instrument vast houd, waar ze het vastpakt en aanraakt. En dat hebben er meer gedaan. En nog is de lak van het instrument in topconditie...

Remi

BTW, Janine is naar mijn mening heel volwassen geworden, in haar spel. Minder haastig (had ik ooit commentaar op) en nog beter gaan spelen.

 

Ik neem aan dat jij weet dat er uit de werkplaats van Stradivari een groot aantal mallen is bewaard waaromheen de heren Str. hun krans vormden, daar is helemaal niks mystieks aan! Bij elke mal hoorde ook een serie kleinere mallen voor de hals met de krul, vandaar dat de heren Str. aan de binnenkant van de krul een lettercode plaatsten om aan te geven welke hals bij welke kransmal hoorde, dit vanwege de snarenmensuur. Dat kun je bij Pollens lezen, die heeft daar studie van gemaakt. Het is alleen jammer dat juist van de vioolhals van S. géén mallen zijn bewaard!

Het is dus theoretisch best mogelijk dat de omtrek van de viool uit 1727 dezelfde is als die uit 1721 en dat dus het bovenblad van 1721 prima past op het instrument uit 1727, dát bedoel ik. En de aanpassing waar jij het over hebt, hoeft helemaal niet plaatsgevonden te hebben, want wat wou jij nog aanpassen als de nieuwe zangbalk in het instrument is gelijmd? De dikte van het blad? Wie is dan verantwoordelijk voor de uiteindelijke klank? De heren Stradivari zéker niet! Dat op elkaar afstemmen van de bladen is een negentiende eeuwse manier van werken, om de klank van de oude Italianen te kunnen bereiken. Stradivari's in hun oorspronkelijke toestand klonken heel anders dan wat je nu hoort, daar zijn genoeg getuigenissen van te vinden in de bronnen uit het einde van de 18de eeuw/begin 19de eeuw.

 

Originele Stradivari`s zijn er nauwelijks nog. Waarschijnlijk minder dan een handvol. Aan alle andere is geknutseld. Deels omdat de eisen die er aan strijkinstrumenten werden gesteld veranderd zijn in de loop der tijd.

Interessanter dan de originaliteitsvraag is mijns inziens dan ook welke de bouweigenschappen zijn die tot de huidige klank van bijvoorbeeld Janine`s viool bijdragen.

Verder lijkt me toch wel aangetoond dat in werkplaats Stradivari zeer efficient gewerkt werd, met gestandaardiseerde oplossingen en teamwork. In zekere zin dus een vroeg voorbeeld van een violenfabriekje. Hoe anders zijn er zoveel Stradivari`s op de wereld gekomen?

Maar nog even terugkomend op het interview met Janine Jansen. Zo gauw ze de viool pakte was ik ontroerd, wat een mooie toon. Maar haar woorden blonken uit van saaiheid. Ik kon er niet één interessante gedachte in herkennen. De ene cliché werd op de andere gestapeld. Ik hoor haar veel liever spelen.

 

Je hebt het oude blad als voorbeeld en ik volg het verhaal van die mallen wel. Stard bouwde tamelijk veel instrumenten, in tegenstelling tot zijn straatgenoot Guarneri.

Ik heb mezelf eens gewaagd aan de bouw van een instrument waarvan ik de ruwe maatvoering over heb genomen van een 19e eeuws instrument en zelf een ander ontwerp heb gemaakt op basis van die maatvoering.

Ik ben ook afgeweken van het traditionele hout. Voor het bovenblad heb ik Zapatero gebruikt en voor het onderblad Zebrano.

Ook van de traditionele lijm ben ik afgeweken en heb ik een lijmsoort gebruikt op basis van phenolformaldehyde. Het geeft een betere verbinding maar het onoverkomelijke nadeel dat het instrument na verlijming niet meer reparabel is. Wat ook niet mijn bedoeling was. De toets is van titanium Ti6Va4. Idem stemsleutels.

Het vormen van boven en onderblad heb ik uitbesteed in Roemenie. Ze kenden daar de geleverde houtsoorten niet en hadden wat moeite met de bewerking ervan.
In Parijs heb ik bij een vioolbouwer de stapel en de kam laten zetten.
Het is een tamelijk kostbaar experiment geweest en niet voor herhaling vatbaar.
De klank is erg hard, mooi in het laag maar slecht in het hoog.

 

Mag ik er een plaatje van zien?

 

Gisteren zag ik in Podium dat de Stradivarius van Janine Jansen voor een jaar gebruikt gaat worden door Roseanne Philippens. Ik vraag me nu af waar Janine Jansen nu op zal gaan spelen. Bestaan er violen die gelijkwaardig zijn?

 

Ja hoor gewoon een nieuwe kopen, klinkt waarschijnlijk beter dan zo'n oud verbouwd lor.

 

Emmey Verhey is/gaat stoppen.
wie weet kan Janine Jansen verder op de viool van Emmey.

 

Emmy bespeelt een Guarneri uit 1676, zal wel een leuk prijskaartje aan hangen.

 

Ik hoorde enige tijd geleden al vertellen dat Jeanine dacht aan een andere viool. De Strad stelde haar op enkele klankgebieden niet tevreden. Door Podium begreep ik: het is zover (maar ik weet nog niet welk instrument Jeanine nu bespeelt).

 

Het is na drie jaar wel wat een gekke vraag misschien, maar hoe kun je aan een bovenblad zien dat het uit 1721 is? En niet uit 1722? Volgens mij is het onmogelijk om aan een los bovenblad te zien uit welk jaar het is, ook al geeft de houtstructuur daar misschien enig houvast voor. Maar precies 1721? En waaraan kun je dan zien dat dat bovenblad ook echt van Stradivari is?

 

Je hebt zelfs kenners die aan een klein fotootje kunnen zien of een viool in Tsjechië of in China is gemaakt, voor die moet zo'n ouderdomsbepaling toch een eitje zijn.

 

Met dendrochronologie kun je vaststellen wanneer een stuk hout heeft geleefd, nièt wanneer van dat hout een bovenblad is gemaakt! Als het bovenbladhout komt van een boom die in 1699 is gekapt, zit je goed. Maar volgens mij is het totaal onmogelijk te bepalen wanneer er een bovenblad uit gehaald is. Een bovenblad heeft meestal geen signering, dus als een "kenner" zegt dat het bovenblad in 1721 is gemaakt, dan zwamt hij maar wat. Bovendien: waar is de rest van het corpus uit 1721 gebleven? Of zit daar nu een bovenblad uit 1727 op? Interessante handel, die violenhandel.
Het artikel van Steward Pollens staat in "Stradivari", een leesbaar artikel, dat ik wèl heb gelezen. Maar er zijn ondertussen andere onderzoeken gepubliceerd die het tegendeel bewijzen. Ja, violenwetenschap, een boeiende studie!

 

Helemaal mee eens !