Beste lezers Sinds ruim een jaar heb ik celloles, iets wat ik al lang wilde doen, en cello leren spelen is superfijn. Wat ik me afvraag is hoe lang het gemiddeld gezien ongeveer duurt voor een volwassen beginner om een soort basisniveau te hebben bereikt om voor het plezier met anderen te kunnen gaan spelen. Zelf verwacht ik soms dat ik sneller zou moeten leren dan het in werkelijkheid gaat, dus ik kan het niet goed inschatten, en omdat ik privéles heb kan ik het ook niet vergelijken met anderen. Natuurlijk is het voor iedereen anders, maar kan iemand een inschatting geven van de gemiddelde tijd die dat nodig heeft?
Beste A. S. Naar mijn idee hoort samenspel er bij vanaf het allereerste begin dat je speelt, maar ligt aan verschillende dingen: de methode die wordt gevolgd, in een aantal methode wordt er vanaf het begin samengespeeld met de docent, leerling speelt open snaren pizzicato, maar leert wel tellen en luisteren de docent en de opzet van de les: ik kan me voorstellen dat lessen van 30 minuten of minder heel weinig ruimte voor samenspel geven, en het ligt natuurlijk ook aan de voorkeur van de docent. Als de sfeer ontspannen is, neem ik al vanaf het moment dat een leerling openslaan kan strijken de gelegenheid waar om samen te spelen: de leerling mag open snaren spelen en ik improviseer er wat bij, of we proberen samen een bepaald tempo of ritme te spelen, op een snaar. de leerling: en vooral als de leerling met anderen buiten de les wil samenspelen. Over het algemeen hoef je niet erg ver gevorderd te zijn zolang het maar redelijk zuiver is en je kunt tellen en/of goed luisteren. te veel zelfkritiek is natuurlijk niet handig. Daardoor duurt het bij volwassenen vaak langer dan bij kinderen voor ze gaan samenspelen, wat jammer is. Naar mijn idee kun je in allerlei muziekgroepjes al met een heel simpel basisniveau een aanwinst zijn, omdat je bastonen een geweldige begeleiding kunnen vormen. de mensen waar je mee gaat samenspelen: en hun verwachtingen. Als de muziek simpel is en de verwachtingen niet te hoog, waarschijnlijk al na een paar maanden. Een leerling van me van negen speelt vanaf het eerste begin samen met zijn moeder, die ook cello speelt, simpele duo’s en na twee maanden nu ook eenvoudige kerstliedjes. je vraag ging over hoe het bij volwassenen ging: ging het maar zo bij kinderen…. En dat heeft vooral met een te veel aan zelfkritiek en tekort aan speelsheid te maken…
Ik ben van mening dat samenspel pas iets bijdraagt wanneer beide partijen wat te 'bieden' hebben. Wanneer een leerling nog geen redelijke klank uit de cello kan krijgen en dan maar pizzicato moet gaan uitvoeren, draagt dit niet echt bij. Ik zou daarom wachten met samenspelen totdat een redelijk niveau bereikt is. Dat geeft veel meer voldoening wanneer er een stuk gespeeld kan worden zo van muziek. Bovendien kun je dan de moeilijkheidsgraad van een ieder bepalen.
Frits, ik denk dat ik niet duidelijk genoeg ben geweest: ik bedoelde dat samenspel vanaf het begin bij de lessen zou moeten horen. Een van de methode waar ik mee werk is, de “first year cello method” waarbij de leerling vanaf les één pizzicato meespeelt op open snaren. Ook in een situatie waarin ik zowel les geef aan de moeder die al lang viool speelt en ook al twee jaar cello, en aan haar zoon, een negenjarige beginner, vind ik het een aanwinst als ze al vrij snel bijvoorbeeld samen kerstliedjes kunnen spelen. Daar is vanzelf sprake van elkaar wat te bieden hebben. Tenslotte, aan leerlingen die openstaan voor improvisatie, probeer ik vanaf het moment dat ze een redelijke toon op een open snaar kunnen maken samen te spelen, door hun een basistoon te laten spelen met een bepaald ritme, waarin ze bijvoorbeeld mij volgen of ook zelf keuzes maken. Ook kun je vanaf het begin met gevoel geven voor streken samen laten vallen, in volume met elkaar meegaan en dergelijke. Bij cello is het ook zo dat je ook al kun je nog niet zo goed strijken, best al snel een aanwinst kunt zijn voor een volksmuziek bandje, doordat je de basfunctie ook prima pizzicato kunt vervullen. Er is best een tekort in die wereld aan lagen instrumenten. En dan heb je zeker wat te bieden als beginner….
Bij samenspelen leer je wel met de muziek meelezen. De muziek volgen. In methodes voor muziekonderwijs zitten er meestal wel al duetten bij voor leerling en docent. Dat is al een goed begin in samenspelen. Na een jaar celloles werd ik verwezen naar het gemengd ensemble van de muziekschool. Hier kon ik gratis naast mijn cellolessen meespelen. Dit was heel leerzaam. Of het klonk, is een ander verhaal Eigenlijk investeer je met samenspelen in een vaardigheid die je in de toekomst helpt om wél mooi(er) samen te spelen. Je hebt die vaardigheid van samenspelen nodig en dan is het even niet heel relevant of je qua klank kunt concurreren met een profeesioneel ensemble. Verder weet ik niet of ik het veel jaren zou uithouden met alleen celloles en oefenen op het zolderkamertje.
