Een reparatie of project (-restauratie) als hobbyist, foto`s en opmerkingen

sinds er in een andere topic (door mij geplaatst, identificatie label?) welkome reacties zijn ontstaan bij wat foto materiaal van mijn hobbymatige reparatie/restauratie leek het mij interessant om hiervan een nieuw topic te maken zodat ook elk ander niet of wel professional hier profijt en kennis uit kan halen.

op de markt voor weinig een viool gekocht omdat deze mij aardig leek om op te knappen en eventueel later op te leren spelen.
Vervolgens heb ik op verschillende YouTube kanalen enkele reparaties en restauraties bekeken ter inspiratie.
uiteindelijk op dit forum terecht gekomen omdat er nog een aantal vragen over bleven die ik verder niet op internet zozeer kon vinden en hier wel hoop te vinden.

de foto`s probeer ik te plaatsen in setjes van een bepaalde actie die zo een rapportage vormen van die actie met de nodige opmerkingen er bij en alle reactie, verbeterpunten en uitleg is natuurlijk welkom.
ik hoop te leren van de fouten die ik maak.

 

Na de aanschaf zag het er zo uit, de viool kwam als in onderdelen uit de kist.

behoorlijk wat kale plekken waar de vernis is verdwenen, het lijkt er op dat er iets van tape (ducktape o.i.d.) op het achter blad heeft gezeten?
Hier heb ik de hals al ontdaan van het vernis, kaal geschraapt, deze wil ik gaan behandelen met gekookte lijnolie.



verschillende scheurtjes op het boven blad, ook is hier te zien dat er veel hars is gaan fuseren met het vernis wat onder de toets zit.

 

Hier op het boven blad is te zien dat een vorige eigenaar de kam waarschijnlijk, op de verkeerde plek notabene, heeft vast gelijmd met seconde lijm. de kam die er bij was is nog onbewerkt en nieuw.


De rib zit er hier scheef/schuin in gelijmd, het hoefde waarschijnlijk alleen maar een decorstuk te zijn voor de vorige eigenaar De rand van +-3 mm verdwijnt hier helemaal naar nul

​

De rib losgemaakt onder het "schuine" gedeelte zat een prop lijm ter grote van een kleine erwt waardoor de rib totaal geen raakvlak had met de rest van het blok. deze verwijdert met de rest van de lijm resten.

​

Na een goed gesprek met de huidige eigenaar (ik zelf) besloten om met de witte houtlijm te werken (Titebond II). Ik ben bekend met de werking van deze lijm en heb totaal nul ervaring met de huidlijm. De huidlijm is wel aangeschaft (in poeder/korrel vorm) maar leek me bij aanvang van de reparaties te complex om te gaan beginnen te gebruiken.

​

Hier is de rib terug op de oorspronkelijke positie, in de laatste foto goed te zien dat deze zo'n 3 mm is opgeschoven en de rand weer compleet is

 

Titebond is een zegen in de gitaarbouw, maar bij vioolbouw een "no-go" omdat alle reparaties weer ongedaan gemaakt moeten kunnen worden en dat is bij Titebond of nog erger de witte PVA lijm van CetaBever etc, nauwelijks mogelijk. Gebruik in de vioolbouw uitsluitend huidenlijm! het gebruik van huidenlijm is even een oefening en een investering in een lijmkoker, maar daarna wil je nooit meer anders.
Dat hars en ander vuil "fuseert" met de lak is zeer onwaarschijnlijk: het zal er gewoon aangekoekt zitten.

 

volgende stap was het fixeren / repareren van de scheuren,
scheuren eerst zoveel waar mogelijk ontdaan van vuil en oude lijm resten alvorens weer opnieuw te verlijmen.

het boven blad was totaal niet afgewerkt en ruw/grof uit-gegutst (oorspronkelijk niet te zien door de f gaten)wel goed te zien is dat de zangbalk en boven blad uit een stuk is gesneden.

de boel opgezuiverd en geschuurd.

diamantjes geplaatst ter versteviging van de reparaties, of de plaatsing op de zangbalk van invloed zal zijn moet nog blijken ik heb gemeend ze wel te moeten plaatsen omdat daar bovenblad compleet van boven tot onder doorgescheurd is geweest.

 

natuurlijk heb je in deze gelijk, wat de lijm betreft, die keuze was op dat moment gemaakt met de overweging die vermeld staat, nu tegenwoordig/toekomst zal ik zeker huidenlijm gebruiken vandaar ook de aanschaf van dit product aan mijn kant.

wat betreft de fusie,
ik ben begonnen met te proberen de hars voorzichtig te verwijderen met een warm sopje, later met gedenaturaliseerde alcohol zonder resultaat vervolgens geprobeerd met terpentine/white spirit zonder resultaat vandaar mijn opmerking "gefuseerd". De verdere afloop wil ik nog in foto's laten zien binnenkort.

 

Nog wat opmerkingen: bij het diamant-snijden is de beitel niet scherp genoeg (je moet je er als het ware mee kunnen scheren)
De juiste en officiële wijze van repareren van een basbalkscheur is
-uitnemen basbalk
-scheur lijmen
-verstevigingen aanbrengen en afwerken
-nieuwe basbalk aanbrengen over de verstevigingen.

 

Er dreigt zich hier een misverstand te ontstaan, de plek waar ik het heb over de hars is ontstaan onder de ruimte waar normaal de toets overheen steekt. het lijkt mij op hars wat met de vernis is gefuseerd, verkleeft, samen geklonterd of hoe je het ook anders wil beschrijven.
op deze foto is dat nog het beste te zien, op deze strook van vervuiling zit geen scheur.
vervolgens heb ik niet de viool ondergedompeld in een sopje maar heb ik getest op een kleine plek ter grote van +- 1 cm rond om te kijken of de vervuiling zou oplossen, dit was niet het geval zo ook met alcohol en nadien met de terpentine/whitespirit.

 

Mijn eerste gedachte was om de kale en beschadigde plekken te laten mengen met de oude vernis door deze wat te kunnen oplossen met alcohol en zogezegd te blenden met nieuw vernis op de plekken waar nodig.
Dit is niet gelukt omdat de vervuiling niet wilde oplossen en de oude vernis niet met alcohol wilde verdunnen, mijn vermoeden is dat de oude vernis misschien op olie basis is geweest, zou dit kunnen?
de volgende stap was dus om de oude vernis af te schrapen en er maar een compleet nieuwe vernis laag op te politoeren (french pollish).

Hier zie je dat er een donkere ondergrond achter blijft wat ik niet erg vond, sterker nog ik heb met een katoenwatje met zwarte airbrush paint (wat op waterbasis is) nog extra highlights donkerder gemaakt voor een andere uitstraling.
De eerste laag politoer (shalac op alcohol basis)
na een laag of 5 geschuurd met 2000 korrel waterproof resultaat tot nu toe ongeveer 9 lagen.

 

Zo ook het achter blad.
Deze werd echter wel mooi blank en daarom heb ik deze zo gelaten vond het contrast met het bovenblad wel passen
Op de krul en ribben heb ik de oude vernis laten zitten en alleen bijgewerkt met de zwarte kleur en politoer.

 

Er miste een deel van de hoek verbinding (ik weet niet de juiste benaming)

​

Een nieuw stuk opmaat gemaakt:

​

en boven een pannetje kokend water gestoomd om de ronding er in te krijgen, dit ging boven verwachting best vlot een minuut of 10 stomen was al voldoende om te kunnen buigen.

​

Het lange stuk is overigens eerst aan de rib verlijmd en geklemd en daarna is de rib aan het onderblad verlijmd en geklemd:

​

gelijk ook nog een kiertje opgevuld:

​

Het nu volgende leek mij op dat moment een juiste actie maar het kan zijn dat dit misschien verkeerd is, graag ontvang ik een reactie hierop,

​

Ik vond de randen scherp en hoekig en heb gemeend deze te moeten afschuinen? Dit heb ik op alle scherpe randen gedaan waar ik er fatsoenlijk bij kon komen.

 

Tja, restauratie is, gezien het resultaat tot nu toe, echt geen dekkende titel voor dit werkstuk, want met restauratie heeft het natuurlijk niets van doen.

 

Joh, hier moest ik even over nadenken, je conclusie is juist.
Niet iedereen is gelijk handig met woorden en ik moet soms best even nadenken hoe iets te omschrijven, de eerste ingeving dekt niet altijd de lading.
Achteraf gezien is het beter omschreven als "project" dan restauratie, ben ik met je eens, ik zal dit verwerken in de titel

 

Bij een project denk je toch aan een geplande interventie met een beoogd doel: hier was eerder sprake van al doende de volgende stap nemen en dan voornamelijk m.i. niet de goede.
Met vioolbouw en -restauratie heeft dat dan weinig te maken: je kunt dit soort experimenten ook wel doen met de oude boerenklomp van Caroline van der Plas of met het oude nachtkastje uit de kringloop.

 

Dit vind ik een interessant topic worden. Iemand pakt met veel enthousiasme een hobby op, laat het werk zien waar hij een tijd heeft ingestoken, zegt "ik hoop te leren van de fouten die ik maak." en krijgt commentaar van twee mensen die in ieder geval zichzelf als professional beschouwen (Of Frits en Bert elkaar als professional beschouwen laat ik even in het midden…). Het commentaar maakt veel duidelijk over vioolbouw, wat het verschil is tussen professioneel werk en hobbyisme. Het is zonder meer leerzaam.

Geregeld is het wel erg kritisch/negatief over goed bedoelde pogingen om een afgeschreven instrument weer bespeelbaar te maken en er zelf op aan de gang te willen. De toch wat scherpe reacties zouden op hun plaats zijn als het ging om iemand die pretendeert een vakman te zijn en die een instrument restaureert wat voor veel geld verkocht moet worden.

Het is nu wel duidelijk dat het instrument nooit zoveel waard gaat worden als het kost om het door een professioneel op te laten lappen, laat staan te restaureren. Toch veel kans dat er iets leuks uitkomt, wat goed bespeelbaar is een heel redelijk klinkt.

Zelf heb ik ook wel eens een total-loss cello opgeknapt, en daar allerlei middelen gegrepen die een echte vioolbouwer waarschijnlijk met afschuw zouden vervullen (tweecomponentenlijm enzo...). Maar het instrument wel mooier gelakt dan toen ik het kreeg omdat het, waarschijnlijk met een hele lelijke cellulose lak, overgelakt was. Ook al zat er in druipspoortje in mijn werk. Ik kwam er achter dat een instrument lakken ook vakwerk is, en kijk met meer bewondering naar het werk van professionals. En besef des te meer dat ik me absoluut niet voor een vakman mag uitgeven, en dat dit instrument ook nooit meer voor enige waarde verkocht zou mogen worden. Voor foto's: https://strijkersforum.nl/threads/cello-restauratie-project.5911/#post-67920

Ik kreeg toen een positieve reactie, en in een andere post het vriendelijke compliment dat het staartstuk, met paarlemoer inleg, mooi paste bij de toets, die ook ingelichte paarlemoer rondjes had.

Kortom dit lijkt me een prachtig topic om duidelijk te maken wat het verschil tussen een professioneel en een amateur is, dat vioolbouw een prachtig vak is, en wellicht ook nog dat vioolbouwers vriendelijke mensen zijn - de paar vioolbouwers die ik ken zijn in ieder geval allemaal vriendelijk en trots op hun vak. Dat laatste vraagt nog een kleine verandering van toon...