Vrolijkheid en het Vioolspel.

Hoort vrolijkheid bij het vioolspel eigenlijk zou dat zo moeten zijn maar dat is het niet, het bespelen ervan is maar een ernstige zaak, de bespelers en luisteraars kijken meestal of ze hun laatste oortje hebben versnoept.
Was dit in vroeger dagen ook zo, nee dat was het niet kijk maar eens naar de schilderijen van de oude meesters waarop het instrument wordt bespeeld de vrolijkheid spat eraf, neem alleen maar eens het heerlijke schilderij van Herman van Honthorst "de vrolijke speelman" kijk hem eens glunderen het is of hij ons wil laten meebeleven met het van dans en schal bruisende feest achter hem, hij houdt in zijn ene hand zijn Viool omhoog en in het andere het glas.
Ja er zijn natuurlijk nog wel enkele violisten die een zekere vrolijkheid bedrijven zoals ene André Rieu, maar die wordt dan ook niet serieus genomen er wordt zwaar getwijfeld aan zijn kundigheid op het instrument en als men over hem spreekt trekt de ware kunstminnaar maar een zuinig mondje en op zijn publiek die kunstbarbaren wordt wat meewarig neergekeken.
Annie Schmid schreef eens "lachen mag van God" nou we mogen ook lachen bij het vioolspel graag zelfs, we mogen dansen en meezingen muziek is niet zwaarwichtig muziek is vrolijkheid, maar natuurlijk ook genieten en mee zweven op de heerlijke klanken, soms tranen in de ogen krijgen van ontroering en we behoeven geen somber gezicht te trekken en in de treure te zeuren over een verkeerd gespeelde noot, en moeilijke stukken te spelen die alleen maar virtuoos zijn en zelden mooi.

 

Het gaat niet om de vrolijkheid van de solist, maar of deze solist met zijn spel de bedoeling van de componist weet over te brengen. Of zijn/haar gezicht daarbij in de stand azijn staat, of dat hij er een vrolijk dansje bij doet en zijn orkest, waarvan de Dames in operette-hoepelrokken zijn gekleed, vrolijk en aanmoedigend toeknikt, zoals de violist André R uit L, doet niet ter zake. In de tijd van de oude meester hierboven werd de viool ook wel gezien als kroeginstrument, bedoeld om het volk te vermaken en tot een dansje te verleiden, ter verhoging van de bieromzet van de herbergier. Had in die tijd de jukebox reeds bestaan, dan had het portret er ook anders uitgezien vermoed ik.

 

De klassieke muziek wordt over het algemeen veel te ernstig genomen niet alleen door de solisten maar vooral ook door het luisterend publiek, en jammer genoeg soms ook door sommige componisten, er gaat geen levensvreugde van uit.
Een gezonde uitzondering hierop is natuurlijk Nigel Kennedy, die weet de klassieke muziek terug te brengen waar het voor bedoeld is, het volk vermaken, dus voor iedereen en niet voor een select gezelschap zuur kijkende zogenaamde kenners.

 

Je hebt natuurlijk ook vrolijke composities, bedoeld voor feesten en partijen die op de hoven van al die vorsten en anderen werden gehouden. Dan moest de hofkapelmeester wel weer met een nieuw muziekje komen!
En de vrolijke speelman (zie schilderij in post 1) zal lekker geïmproviseerd hebben in de herberg.
Vrolijke muziek als bijvoorbeeld de Pizzicato Polka van de gebroeders Strauss vraagt ook eigenlijk meer een entourage waarin mensen vrij kunnen rondlopen, wisselen van tafeltjes en een dansje doen. Dat zal je, Tobias, vast wel bedoelen. Maar omgekeerd zal er ook muziek zijn gecomponeerd voor meer ingetogen gelegenheden, of rouwmuziek. In alle gevallen moet(en) de solist (musici) wel de sfeer van het stuk goed aanvoelen en vertolken.
En dan is het niet verkeerd als je vrolijke muziek ook vrolijk speelt.



Tobias schrijft:
"De klassieke muziek wordt over het algemeen veel te ernstig genomen niet alleen door de solisten maar vooral ook door het luisterend publiek, en jammer genoeg soms ook door sommige componisten, er gaat geen levensvreugde van uit.".
Misschien heeft het ook wel te maken met het feit dat ergens in de geschiedenis de mens ineens in een concertzaal is gaan zitten ipv in een gewoon zaaltje. Dat de mens zichzelf opgelegd heeft doodstil te luisteren, terwijl veel muziekstukken nog waren gecomponeerd in een tijd dat mensen vrij rondliepen, babbelden etc. tijdens muziekuitvoeringen. Volgens een muziekleraar van me hebben we daar ook al die herhalingen in de muziek aan te danken. Het viel immers toch niet op door die vrije gang van zaken, en bovendien, inderdaad had een componist zo sneller muziek voor een hele avond gecomponeerd. Die artiesten (componisten) moesten tenslotte ook gewoon 'produktie draaien'.
Om bij de topic te blijven: die componisten waren vaak ook heel goede violisten (of cellisten, gambisten). Er zijn veel strijkkwartetten (en duo's, trio's, kwintetten enzo) gecomponeerd ter vermaak van de vorst. En die speelde graag zelf ook nog wel eens mee (en/of een ander familielid), dus moest het niveau worden aangepast.
Het plezier dat men mogelijk destijds aan die stukken heeft kunnen beleven, mogen we best weer terug laten zien!

 

Marcelita, een mooi informatief stukje, helemaal mee eens.

 

Tobias, dank voor het compliment.
Bovendien is pizzicatospel 'andere koek' dan strijken. Je moet dan nog best wel moeite doen voor een mooie 'ploenk'- toon. Dan trekken mensen wel eens een ander gezicht.
De dirigent maakt er wel een beetje een show van, die brengt het niet zwaar en ernstig.

De pizzicatopolka is trouwens een heerlijk stuk om te spelen. Past ook in het André R-uit-L-repertoire.
Maar zelf spelen met een paar strijkers is ook goed mogelijk: (http://www.geocities.jp/loverecder/#Strauss.)
Ik zou mij zo kunnen voorstellen dat deze muziek op een paleisfeest/kasteelfeest de sfeer naar optimale hoogte brengt en men er lustig op danst én koppelt. Het heeft ook iets samenzweerderigs, iets spannends. Bijvoorbeeld bij een gemaskerd bal en dan gaan op zeker moment de maskertjes af en kijken een paar adellijke toekomstige echtelieden elkaar in de ogen...

 

Ik denk daarom ook dat die gezichten er zo ingespannen bij kijken. En ik denk ook dat je zelf als orkestlid ook best kunt horen dat het pizzicato niet helemaal optimaal loopt in die eerste maten.

 

Misschien gaat het leven van een orkestlid niet over rozen. Ze moeten veel instuderen in korte tijd, dit nog combineren met een lespraktijk en één of meer strijkensembels. En misschien hebben er een aantal van hen al last van beginnende vervelende beroepsgebonden blessures als strijkersarmen. Herinner je je nog de tv-serie over het concertgebouworkest? Daar werd ook het onrustige leven gevolgd van orkestleden (vooral violisten) die naast het genieten van muziek toch ook veel ballen in de lucht moesten houden.

 

Spelen in een beroepsorkest is topsport. Je speelt onder een vergrootglas, moet bijna altijd spelen in de weekenden en 's avonds als andere mensen bij hun gezin zijn of uit gaan en ook als je een dag niet goed in je vel zit, je kind ziek op de bank ligt of je hond net dood is, moet je toch een topprestatie leveren.....vergelijk het maar met een prof voetbalclub en als je 1 avond slecht speelt staat direct je plek in het orkest ter discussie omdat het publiek heeft betaald en uitmuntend spel wil horen....inclusief de recensent die er de volgende dag iets over in de krant schrijft.

Ik ben blij dat muziek mijn hobby is.

 

Beroeps muzikanten houden zelden van muziek, amateurs dat zijn de ware liefhebbers, zo heb ik een violist gekend wiens vrouw thuis altijd de eerste Viool speelden, hij kon dat niet verdragen en ging er met een ander vandoor.

 

Van zo'n opmerking word ik niet vrolijk.
Zal ik er toch maar op reageren?
Topsport beroepsorkest spelen (mooi geformuleerd Willeke!) houd je niet vol als je niet van muziek houdt.
Bovendien...ik weet wel een aantal beroepsmusici die in amateurorkesten spelen. Die moeten er dus nog eens op toeleggen om op zo'n manier muziek te kunnen maken in orkestverband (de contributie dus). En amateurorkesten spelen geen kinderachtige stukjes, dus als amateur moet je echt flink aan de bak, als je het niveau al aan kan!

In ieder geval geniet ik van mijn hobby, zoals spelen op die hele grote viool

 

Toch was deze opmerking vrolijk bedoeld.

 

Tobias, dan was 't gewoon een misverstand. Wellicht reageerde ik iets te serieus op de suggestie over beroepsmuzikanten. Maar ja, 't kwam wel op z'n zachtst gezegd een beetje apart over.

En ik zie dat je ineens een nieuwe avatar hebt. Een blije violist die zin heeft in het concert dat-ie gaat geven. Wel mooi in lijn met je pleidooi voor meer vrolijkheid in het vioolspel!

 

Nog twee schilderijen die de vroegere vrolijkheid bij het vioolspel laten zien Heerlijk toch die vrolijke gezichten van deze violisten, dat is pas het ware leven, dat zijn pas de ware muziekkanten.

 

Dit is meer het thema "Vrolijkheid uit het glas"

 

Dat is wat de gemiddelde toeschouwer graag ziet. Het lijkt me dat je door een schijnvrolijkheid gauw heen prikt of het nu een violist is of een serveerster in een restaurant.

Een kleine 2 jaar geleden woonde ik een concert bij waar een Russische barokviolist speelde (naam weet ik niet meer). Waarschijnlijk heeft hij zichzelf nooit in de spiegel gezien: een gezicht als een oorwurm. Je kon alleen maar vermoeden dat hij ondanks dat het fantastisch klonk, zwaar gebukt moest gaan onder de last van het vioolspel. Misschien zou een beetje Wodka in bovengenoemd glaswerk nog uitkomst kunnen bieden.