Deze vraag heb ik een paar dagen geleden ook op viool.net gesteld en er kwam zo'n verrassend antwoord (met rechts beginnen) dat ik erg benieuwd ben naar meer tips en methoden. Dus : hoe studeren jullie zo effectief mogelijk? Zowel in tijd als in aanpak? Stel je korte/lange termijn doelen of speel je dagelijks je lesje? Ik heb bv wel's met afvinklijsten gewerkt, op zich oke, maar op gegeven moment werd ik er ook wel kriegel van en ben er mee gestopt. En het oefenen zelf? Hoe studeren jullie een stuk in? Doorspelen en de moeilijke maten extra aandacht is een logische aanpak, maar zijn er nog meer tips en trucs? (Hier alvast 1 tip van violist.com: oefenen met metronoom. Dwingt je tot het goede ritme, juiste nootlengte en de lastige maten springen er vanzelf uit...Het doet iets met je hersenen, een bepaalde alertheid)
Als ik de titel van dit onderwerp lees, moet ik meteen denken aan mijn tijd in het Arnhems Symfonieorkest. Zo tegen de datum van een concert hadden we dan een hele zaterdag de repetitie, met in de middag de solist erbij. Ik kan me nog een stuk herinneren waar de tweede violen een aantal lastige maten hadden (ik zat bij de eerste violen). De dirigent had al gauw door waar (nog steeds) de zwakke plek zat. Hij liet dan nog een aantal maten doorspelen, maar sloeg daarna af om die gewraakte maten nog een keer door te nemen. Dat ging zo een aantal keren door, tot ik denk wel tien keer. Het gevolg was dat na verloop van tijd de tweede violisten een tiental maten voor dat ‘moeilijke punt’ de bilspieren al spanden want straks zou dat moeilijke stuk komen. U raadt het al, die moeilijke passage kwam er nooit meer volmaakt uit, tenminste niet op deze manier. Een volkomen verkeerde aanpak, want het ‘moeilijke deel’ werd een psychologisch gevecht! Na verloop van tijd gaf de dirigent het op! Hij liet het er bij zitten. In de pauze sprak ik hem er over. Volgens mij kun je zoiets niet meer herstellen, althans niet op deze manier. Het enige wat er dan nog op zit is, dat een ieder van de groep tweede violisten er voor zorgt dat gedeelte onder de knie te krijgen. Door zelfstudie en later als groep. Als dat lukt is er binnen de groep weer vertrouwen en pas daarna gaat het lukken om ontspannen te spelen. Het komt er dus op neer dat ook een dirigent die voor een orkest staat voldoende kennis moet hebben om tijdig te kunnen signaleren dat eindeloos herhalen meer kwaad dan goed doet.
Moeilijke maten in een stuk langzaam instuderen en daarna het tempo opvoeren werkt goed. Eerst de noten, daarna de frasering/interpretatie. In de fase waar ik nu in zit (vwb cello) bij de moeilijke maten de vingerzetting noteren is ook fijn.
Het kan ook juist wel goed werken, zo heb ik ervaren bij twee muziekgroepen. Verschil in precieze aanpak kan psychologisch anders uitpakken. Bij ons gaf de dirigent aan dat ze maten 14 t/m 18 bijvoorbeeld vijf keer achtereen wilde horen zonder pauze ertussen. En daarna werd een extra partij toegevoegd voor die maten en na twee keer weer een extra. Bij ons liep dat goed en de bewuste maten gaven geen stressreacties in het naderen van die maten. Belangrijk is wel dat de dirigent rustig blijft, ook al nadert een uitvoering. Als er wat irritatie om de hoek komt kijken bijvoorbeeld, wordt deze aanpak inderdaad wel iets bedenkelijker. Wat werkt er bij mij? Eerste ronde oefenen: pizzicato. Als alles links lukt, wordt het tijd voor strijken. Na de eerste keer stuk doornemen, zie ik waar de lastige stukken/maten zijn. Waar je lekker doorheen speelt, hoef je niet iedere dag tig keer te herhalen. Markeer de lastige maten met oefenhaken. Die worden dus extra geoefend, van langzaam naar sneller. Als het pizzicato dan helemaal loopt, tijd voor 'los' strijken, dus zonder extra nootjes op een stok. Lastige maten? Oefenhaken zetten en die extra herhalen en opbouwen van heel langzaam naar sneller. Als los strijken loopt, dan strijken zoals bedoeld. Ook dan weer kijken wat lukt en waar extra aandacht (oefenhaken) nodig zijn. Oefenhaken zet ik met potlood en haken die niet meer nodig zijn, hiervoor heb ik een geweldig goede gum.
Hihi, bij mij precies andersom. Eerst alles strijken, dan pas pizzicato (als dat de bedoeling is bij een partij). Dan hoor ik beter of het helemaal zuiver is. Maar misschien is dat ook een verschil tussen viool en cello?
Ik zou niet weten in welk opzicht? Zou de grootte van het instrument hierin verschil maken, ik kan me er niets bij voorstellen? Maar werkwijzen zijn niet absoluut en voor de ene werkt het ene en zo ook met de andere. En wat ik ook nogal eens doe: eerst even gewoon met strijken kijken hoever ik á vue al kom! Op de lastige stukken zet ik dan die extra oefenstrategieën in. Bovendien ga ik dan weer het geheel pizz. doen, zodat de overgangen van wat toch al lukt en het lastige soepel gaan lopen.
Als je een fout 10 x herhaalt, heb je hem perfect ingestudeerd! En krijg het er dan maar weer eens uit... Hoe dan ook zou je het eerst zó gemakkelijk moeten maken (door tempo of articulatie aan te passen of het in stukjes te knippen) dat je het gegarandeerd goed speelt. En dan steeds een beetje meer richting het juiste tempo etc. gaan.
Een heel terechte opmerking! In het door mij aangegeven voorbeeld uit de praktijk blijkt dan, dat de gewraakte passage -het zijn vaak maar een paar ( 5 of 6) maten- al voordat die gaat komen in het geheugen komt en de spanning doet toenemen. Alles wordt aangespannen want die 'moeilijke passage' komt zo. En dan gaat het geheid mis. En herhalen maar. Precies wat gevoelige snaar zegt, je herhaalt op den duur alleen maar dat het verkeerd gaat. Volkomen verkeerde aanpak.
Ook mij spreekt deze opmerking van Gevoelige Snaar me zeer aan! Een paar dubbelgrepen die maar steeds niet lukken...een moelijke passage waarvan ik het spoor bijster raak door alle mollen....steeds maar weer opnieuw proberen in de hoop dat het 'vanzelf' een keer goed gaat. Niet dus! Je oefent je dus steeds iets fout aan, met als gevolg dat het inslijt. Een verhelderende opmerking! Niet onbekend, maar ik keek vandaag weer met een frisse blik tegen aan. Bedankt GS!
Dit vond ik wel interessant. Eenvoudig, maar waardevol: http://www.vioolsuzuki.be/Documents/TIP_LK_Tips voor het studeren.pdf
Maar voortbordurend op het voorval in het orkest kun je daar niet veel mee. Je bent gebonden aan een zetel (stoel) in een orkest en meezingen met de partij zie ik ook niet zo gebeuren. Kun je misschien allemaal wel thuis gaan uitproberen, hoewel ik niet veel geef voor het oplossen van een notenprobleem door een goede houding. Maar misschien dat iemand er voordeel mee kan behalen?
Ik denk dat een goede basis heel veel latere problemen kan voorkomen. Ik sprak een goede cellist die aan volwassen cellisten, ensemble geloof ik, les gaf. Hij zei me dat ze die dag zouden komen en dat hij met ze ging oefenen om in hun hoofd de melodie mee te zingen. Ik denk dus wel zeker dat dit effect zal hebben in een orkest, anders zou hij dit niet oefenen met ze. Een goede houding op een stoel is ook belangrijk. Waar denk jij aan bij een 'notenprobleem'? Ik merk dat als ik ontspannen strijk (vooral mijn schouders zijn soms te gespannen), ik ook makkelijker en beter (ritmisch) snelle nootjes over meerdere snaren kan strijken.
Ik denk daarbij aan: het niet gecoördineerd hebben van de streek met de noten onjuiste toonhoogte van de diverse noten verkeerd ritme: metrum niet goed geïnterpreteerd verkeerde positie(s) gekozen waardoor het onnodig moeilijk wordt
Dan blijf ik erbij dat mijn notenproblemen minder zijn als ik een goede, ontspannen houding heb, zowel staand als zittend. Ik denk dat anderen dit toch wel zullen herkennen?
Kan zijn hoor dat het je helpt. Ik herken het niet. Heb nog nooit meegemaakt dat ik een stuk veel beter speel als ik er bij ga staan. De verkeerde noten worden daar niet 'opeens' correct van.
Misschien verlegt het bij mij wel de aandacht... Ik merk ook dat als ik er teveel op gefixeerd ben dat dat ook een reden kan zijn waardoor een loopje bijvoorbeeld steeds mis gaat. Zo werkt het bij mij soms ook om als iets niet lukt, iets heel lastigs te gaan proberen, iets heel anders. Daar even een kwartier mijn tanden in te zetten en echt te willen kunnen (ook als het veel te moeilijk is). Op een of andere manier gaat daarna ineens dat eerdere stukje wel. Of zo'n stukje nog lastiger maken met inoefenen, ritmes veranderen of steeds een noot ertussen spelen, of steeds de twee gespeelde noten herhalen of zo. Daarna lijkt zo'n stukje dan ineens veel makkelijker voor mijn hoofd (volgens mij hou ik die dan gewoon voor de gek, hihi). Ik had laatst ineens wel de ontdekking dat een stuk beter ging als ik ging zitten. Misschien ontspande ik daardoor of zo.
Even een aanvulling. Ik ben nu dus aan het klooien met opnames en audacity. Nu blijkt dat die gewoon mp3's kan laden, oftewel je kan dan meespelen met deze mp3 en ook opnemen. Over het algemeen speel je beter als je meespeelt, omdat je dan houvast hebt. Het nadeel is dat als een je een stuk nog niet op tempo kan het soms te snel gaat Ik gebruik dit nu bij romberg, maar sommige stukken gaan dus te snel. (Daar heb je dan weer een langzame versie voor maar die gaat zooooo langzaam)
