lakken hoeft niet lastig te zijn. Politoeren met schellak en alcohol doe je inderdaad met Spaanse gitaren niet met violen. Spiritus lak is voor de hobbyist niet aan te raden heb ik gemerkt. Droogt veel te snel. Je kan het beste olielak gebruiken. Na elke laag een week drogen, na de laatste toplaag minstens een maand uitharden (kan in de zon, UV) en dan polijsten. zie http://www.hammerl.com/deutsch/preisliste.php of http://www.hammerl.com/preisliste/pricelist.pdf
Doe mij denken aan wat mijn grote leermeester Otto Möckel hier over schrijft: "Wie een instrument met spirituslak weet te lakken, heeft geen aanwijzing nodig voor de olielak-techniek." (Vertaling door mijzelf). Dat geeft al aan dat lakken met olielak een 'makkie' is. Het enige nadeel is de relatief lange droogtijd. Door de lange droogtijd speelt het hebben van een stofvrije ruimte een grote rol. Het lakken met spritituslak vereist ervaring, je moet het gewoon veel doen. Het voordeel vind ik is, dat de laklaag na een paar uur droog is en dat je weer verder kunt. Ook is mij gebleken dat je beter een grote voorraad lak kunt hebben, omdat dáár je ervaring mee wordt opgedaan. Schaf je weer een nieuwe voorraad aan, dan begint het weer een beetje opnieuw want iedere lak reageert weer een beetje anders. Frits
ik heb het één keer geprobeerd Frits, nooit weer ! Dat is iets voor massaproductie, mensen die ervaring hebben gekregen door het veel te doen. kijk en dan krijg je als amateur met wat geduld met OLIE lak wel een mooi resultaat: Uploaded with ImageShack.us
Dat ziet er mooi uit . Ik ben bijna om Ben nog even op zoek gegaan naar wat de voor- en nadelen van beide laksoorten kunnen zijn: spirituslak - aanbrengen: snelle droging en droogt daardoor 'aan de kwast' + drogen: geen UV nodig + drogen: snelle droging waardoor snel stofdroog + reparatie: mogelijk door politoeren (klaren) + verwijdering: goed en relatief gezond te verwijderen (mits de juiste alcohol wordt gebruikt) +/- levensduur: geen idee +/- kwetsbaarheid: alleen gevoelig voor alcohol olielak + aanbrengen: langzame droging en daardoor goed corrigeerbaar - drogen: UV nodig - droging: langzame droging waardoor gevoelig voor stof - reparatie: alleen mogelijk door toevoeging van nieuwe olielak? - verwijdering: na droging ongezond (thinner nodig) + levensduur: goed + kwetsbaarheid: volgens mij niet erg gevoelig voor inwerking van andere stoffen Alles wijst op spirituslak, mits je om gaan gaan met de plakkende kwast. Frits, heb jij wellicht de gouden tip? De volgende heb ik al: Kamer goed warm stoken, viool ook op temperatuur laten komen, kwast die de lak niet in één keer loslaat (ik gebruik marterhaar), zoveel als mogelijk dezelfde lak gebruiken (in verband met gewenning aan juist die ene lak), zo min mogelijk schuren tussendoor (geeft vertroebeling), lage luchtvochtigheid (water geeft een waas in de lak).
Ik vind dat je de "voordelen"van spirituslak erg overdrijft! Een amateur-vioolbouwer haalt geen hoge productie, met andere woorden, de gelegenheid om handigheid op te doen met het lakken is er niet vaak. Dan is olielak door zijn eigenschappen helemaal geen slechte keuze. Je stelt dat olielak langzaam droogt en goed corrigeerbaar is. Maar wèl binnen vijf, zes minuten, want er vormt zich al heel snel een soort vliesje (althans bij Hammerl-olielak) en dan levert correctie alleen maar rare plekken op. Je moet gewoon met een vlotte streek (oefening!) het oppervlak in de lak zetten. UV is volgens mij helemaal niet nodig. Als de olielak na 48 uur te bewerken is, is dat snel genoeg. En ik vind eerlijk gezegd olielak toch iets meer hebben van het oude ambacht, spirituslak is iets van de Industriële Revolutie en de tijd erna (ik ben me ervan bewust dat dat niet het geval is). Gevoeligheid voor stof is wel een groot nadeel van olielak en dat probleem heb ik zelf ook niet opgelost; mijn kleefdoek doet zijn werk, maar toch komen er telkens kleine stofdeeltjes in mijn lak. Hoe zouden de "ouden"dat hebben gedaan, in een tijd zonder stofzuiger? Of werden alle ongerechtigheden weggeslepen en gepolijst?
Ik heb geprobeerd zo objectief als mogelijk een lijstje neer te zetten (met alleen de nuances + +/- -). Daarbij overdrijf ik dan toch niet? Ik zie in jouw verhaal gewoon mijn plussen en minnen terug! Zelfs mijn conclusie past bij jouw verhaal (alleen waar ik op zoek ga naar een oplossing, geef jij aan dat die oplossing er wel is, namelijk vaardigheid opdoen, maar dat dat helaas geen optie is voor een amateurbouwer). Dan ben ik vooralsnog om en ga over op olie (en ga daanaast vlijtig verder met kilometers maken met spirituslak) zonder gebruik van UV. Liuwe, jij gebruikt een kleefdoek, wat is dat? En je gebruikt geen Hammerl denk ik (want daar zit een UV-gevoelige beits bij)?
Hebben we nog nooit veel last van gehad. Tussen de lagen schuren, dan is het stof weer weg. Na uitharden goed polijsten met tripel.
de UV gevoelige beits is de kleurloze "antique stain" . Als je daarover kleurlak gebruikt ZONDER met kleur te voorbeitsen krijg je een flets resultaat. (zie mijn eerdere post voor de volgorde)
Waarom een 'plakkende kwast'? Als de kwast plakt is je lak te viskeus. Wil je met spirituslak aan de slag dan moet je zorgen voor een goed opvallende lichtbron, zodat je zichtbaar, iedere met de kwast gestreken baan niet nog een keer beroert, want dan is het kwaad geschied. De lak moet niet te dun zijn, anders krijg je allemaal 'lopers', maar ook niet te dik (=viskeus) anders droogt alleen het oppervlak van de lak en wordt de eronder liggende laag afgesloten van de buitenlucht zodat de ethanol niet kan verdampen en de lak in feite te zacht blijft! Heb je eenmaal de juiste consistentie dan is het een plezier met een spirituslak te lakken met onderstaand resultaat: Achterblad van een 4/4-viool, door mij gebouwd in 1994. Frits
Ik kom in de problemen op de bladen. Daar zijn meerdere banen (streken) nodig. Ik maak dan streken naast elkaar van boven naar beneden. De nieuwe streek mag dan de oude streek niet raken maar moet er precies tegen aan komen. En daar gaat het fout: soms raak ik de vorige baan en som zit ik er ies te ver vanaf. Na een aantal laklagen wordt het dan een ietwat streperig geheel. Het resultaat is niet egaal. Overigens gaat het op de krans geweldig.
Ja, komt me bekend voor! Maar daarom schreef ik eerder ook (post #29), dat je goed opvallend licht moet hebben. Daarmee bedoel ik, dat je iedere baan goed moet kunnen zien en dat kun je, door licht te laten invallen onder precies de juiste hoek. Doe je dat niet, dan krijg je banen over elkaar heen en is het resultaat zeer onbevredigend. Trouwens bij een goed gevlamd onderblad moet je in de breedte de banen aanbrengen. Dat het op de krans wél gaat is logisch wanneer je een kwast gebruikt met een breedte van 30 mm, want dan bedek je met één streek juist het hele oppervlak. Frits
Ik gebruik Hammerl olielak Standard, de gewone olielak dus. Prima van kwaliteit en ook zeer betaalbaar, al maken de verzendkosten de boel wel onnodig duur. Een kleefdoek kun je krijgen bij de winkel met schildermateriaal, het is een stuk stof (linnen?) dat gedrenkt is in een wat taaie lijmsoort, die niet opdroogt. Je bewaart de doek in plastic. Als je geschuurd/geslepen hebt met tripel en water, kun je het hele instrument afvegen en alle stof eraf halen. Het werkt erg goed! Stofjes in de lak kun je moeilijk wegpolijsten. Maar er zijn meer vormen van verontreiniging(heel kleine stukjes haar van de kwast bijvoorbeeld), ik vind het soms erg moeilijk om geen rommel in de lak te krijgen.
die haartjes uit de kwast is inderdaad een ramp. Wij kopen de kwasten ook bij Hammerl maar dan nog ... de kwast over schuurpapier heen strijken wil wel wat helpen tegen losse haren. Je moet ook heel erg denken om de opgedroogde restje op de randen en deksels van de blikjes, deze nooit schudden. Deksel er af, rand schoonmaken met een doekje, beetje lak op een schoteltje en dan lakken. Ook de kwast heeeel goed schoonhouden. Liever bij twijfel een nieuwe kwast nemen. En iedere laag lang laten drogen (een week) en dan goed schuren. Ja, je moet geduld hebben Maar na het polijsten (doe ik 2 keer) zie je bij mij eigenlijk geen stofjes meer. (en je hebt niet het spiegelende plastic-achtige van spirituslak maar een mooie zachte glans)
Aan Frits: ik ga je tips (goed licht en bij vlammend hout in de breedte lakken) ter harte nemen! Aan Liuwe en Geert: ik ga ook eens aan de slag met olielak. Gewoon om eens te ervaren hoe dat gaat. Ik heb nog een busje olielak staan. Nu nog een andere kwast halen. En bij zowel politoeren als spirituslak kan de glans inderdaad plastic-achtig overkomen maar dat is te verhelpen door af te ronden met matteren in plaats van polijsten. Nog een laatste vraag: bij spirituslak doe ik de kleurstof door de lak. Beitsen doe ik dan niet. Uit bovenstaande olielak-ervaringen begrijp ik dat bij olielak een beitslaag wordt aangebracht. Maar slaat dan de houttekening niet dood?
De olielak is niet blank, die heeft kleurpigmenten. Je hóeft dus geen beits aan te brengen, je kunt de kleurlak ook zo wel aanbrengen. Maar met beits ben je sneller op de gewenste kleur, heb ik gemerkt en dan heb je minder kleurlagen nodig. Want ik denk dat er ook niet teveel lagen lak op zo'n viool moeten. Elke laklaag is weer een kans op stof/haartjes..
Maar ik dacht nu juist dat een mooie dieptewerking ontstaat door met gekleurde laagjes te werken. Wellicht een wat vreemde vraag: trekt de beits echt 'n het hout? Een grondering zorgt er toch voor dat dat niet kan?
Zonder voorbeitsen krijg je NIET de gewenste kleur, je kan lakken tot je een ons weegt. Als je bv met goudgeel lakt ZONDER goudgele beits dan krijg je een fletse vaalbruinige kleur. met de beits en twee of drie keer kleurlak is met wel mooi. Lak je blauw zonder beits dan krijg je een groenige fletse kleur. De voorbeelden van olielak kleuren op de site van Hanmerl zijn allemaal op basis van voorbeitsen. Ik denk ook dat je niet meer dan 3 lagen kleurlak moet doen maar wel veel lagen toplak vanwege het polijsten. Vic: Door de gelatinegrondering trekt de beits niet in het hout en de tekening slaat zeker niet dood.
Update: - Het bovenblad is verwijderd. De scheur in het bovenblad is netjes gedicht. De lak (op alcoholbasis) heb ik bijgewerkt (aangestipt en daarna gepolitoerd). - Bij Hammerl heb ik een olielak setje gekocht om eens ervaring op te doen met olielak (n.a.v. bovenstaande positieve berichten over olielak). Drogen van de lak zal vooralsnog zonder droogkast gebeuren.
Mijn ervaring is dat je ook zonder een kleurbeits uitstekend de gewenste kleur kunt bereiken. Door UV-straling kan het hout in voldoende mate verkleuren, wat al een grote bijdrage levert. Wanneer ook nog eens procedure zoals die door Möckel wordt beschreven wordt gevolgd, namelijk door de laatste laklagen iets donkerder te formuleren (door toevoeging van bijvoorbeeld Bismarck Brown, een aniline kleurstof) of anderszins (Ik ga niet alles vertellen), kan met maximaal vijf, meestal drie laklagen worden volstaan.
Met spirituslak misschien wel, heb ik geen ervaring mee, maar absoluut niet met olie kleurlak, je moet als je (Hammerl) kleurlak gebruikt echt voorbeitsen! Zie mijn eerdere post #37
